Afet Yönetimi Uzmanları Açıklıyor: Deprem Bölgesine Nasıl Yardım Yapılmalı?



Kahramanmaraş Pazarcık ve Elbistan merkezli depremlerin yıkıcı tesirleri 11 farklı ilde devam ederken yurt içinden ve yurt dışından fazlaca sayıda vatandaş zelzele bölgelerine yardım gönderiyor. Öte yandan sosyal medyada paylaşılan videolarda zelzele bölgesine gönderilen elbise kutularının bir çöp yığını oluşturduğu ve çamura bulunarak kullanılamaz hale geldiği görülüyor. İnsani yardım lojistiği ve afet yönetimi uzmanları, zelzele bölgesine yardımların organize bir biçimde ulaştırılması gerektiğine ısrarla vurgu yapıyor. Organize olmayan ve plansız hazırlanan yardımların yarardan fazlaca zarar getirdiğinin de altı çiziliyor. Peki bu noktada doğru bilinen hatalar neler? Deprem bölgesine yardım nasıl yapılmalı? Detaylara birlikte bakıyoruz.

Deprem Kuşağındaki Türkiye’nin Acı Gerçeği: 7 Milyon Bina Yıkılma Riski Taşıyor

Organize olmayan yardım yarardan oldukca zarar getiriyor

Deprem bölgelerine organize olmadan gönderilen yardımlar bölgeye ulaştığında oldukca sayıda probleme de yol açabiliyor. Hava şartlarına müsait gönderilmeyen giysiler, kullanılmış eşyalar ve iyi paketlenmemiş, ıslak yardım kolilerinin depremzedelere hiçbir faydası dokunmuyor. İnsani yardım lojistiği ve afet yönetimi uzmanı Prof. Dr. Burcu Balçık, organize olmayan yardımların yarardan oldukca zarar getirdiğini de ısrarla vurguluyor.

Balçık: “Organize olmamış hiçbir şey göndermeyin, TIR göndermeyin. Belediyelerin, sivil toplum kuruluşlarının çağrılarına cevap verebilirsiniz, ancak evimizde ne var ise götürelim, vasıta gönderelim durumunun olmaması gerek” diyen Balçık, aksi takdirde gönderilen yardımların israf ve çöpe dönüştüğünü de belirtiyor. Öte yandan kullanılamayacak hale gelen bu yardımların imha edilmesi gerekliliği doğuyor.

Peki deprem bölgelerine nasıl yardım edilmeli?

Yurt içi ve yurt dışından binlerce tır, yardım kolileri ile zelzele bölgelerine doğru yola çıkıyor. Peki deprem zamanında nasıl yardım edilmeli? Yardım sürecinde planlı ve organize hareket etmeye dikkat çeken uzmanlar deprem bölgesine yardım eli uzatmak isteyenlere bunu iyi mi gerçekleştirebileceklerini de önemle aktarıyor. Öte yandan sahadaki sivil topluluk kuruluşları (STK) ve resmi kurumlar tarafından istek edilmeden gönderilen yardımlar, afet bölgesindeki mühim ve acil çabaların önünü tıkayabilir.

Özyeğin Üniversitesi Endüstri Mühendisliği’nden Balçık bundan dolayı nakdi yardımın önceliklendirilmesi, uzun bir dönem takip edilerek yardım yapılması gerektiğine de dikkat çekiyor. İTÜ Afet Yönetimi Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu da afet sırasında daha oldukça para yardımının tavsiye edildiğini aktarıyor. Kadıoğlu, “O parayla yıkılan bölge ve etrafındaki yerlerden alışveriş yapılması icap eder ki mahalli ekonomi çökmesin, iç göçler tetiklenmesin” ifadelerini kullanıyor.

Tır ile yardım gönderecek kişilerin de dikkat etmesi ihtiyaç duyulan bazı noktalar bulunuyor

Afet yönetimi uzmanı Kadıoğlu, şayet deprem bölgesine Tır ile yardım gönderilecekse şu etmenlere dikkat edilmesi gerektiğinin altını çiziyor: Öncelikle gönderilen malzemelerin oradaki gereksinimleri ne kadar karşıladığı göz önünde bulundurulmalı. Öte taraftan bir tırın muayyen malzemeyi oraya ne kadara taşımış olduğu hesaplanmalı. Gıda malzemelerinin gidene kadar bozulup bozulmayacağına dikkat edilmeli. Afet bölgesine ‘TIR’ gönderilirken düşünülmesi gereken en önemli noktalardan bir öteki ise, tırların afet bölgesinde oluşturacağı trafik.

Organize olmadan gönderilen tırlar trafiğe yol açabildiği için ambulansların yahut arama ve kurtarma emekleri için bölgeye varması ihtiyaç duyulan vinçlerin bölgeye hızla ulaşmasını engelleyebilir. Kadıoğlu, buna ek olarak afet bölgesinde oluşturduğu trafiğin göz önünde bulundurulmasının yanında bu yardımların tasnifi ve dağıtılmasının da büyük işler bulunduğunu dile getiriyor. Kadıoğlu son olarak “AFAD yada öteki kurumlar acil müdahaleyle o kadar yoğun ki bağış yönetimine zaman ayıracak durumları da yok” tespitini de ekliyor.

Herkes kendi yetkinlikleri dahilinde yardım etmeli

İnsani yardım lojistiği ve afet yönetimi uzmanı Prof. Dr. Burcu Balçık, bireysel yardım gönderen kişilerin sahada çalışan kurumlar ve STK ile ortaklaşa iş yapması gerektiğini de aktarıyor. İnsani yardım organizasyonlarının afet bölgesinde aylarca çalışacağını anlatım eden Balçık, meydana getirilen bireysel yardımları uzun dönemde takip ederek ve organize olacak biçimde göndermek icap ettiğini de ekliyor. Herkesin kendi yetkinlikleri dahilinde, bilgisayar başında da sürece yardımcı olabileceğini söyleyen Balçık, vatandaşların öncelikle iyi mi yardım edebileceğini belirlemesinin öneminden söz ediyor.

Balçık laflarına şöyle devam ediyor: “Tercüman ihtiyacı oluyor, yer çizenler derneği (Humanitarian OpenStreetMap Team) tarafından haritalanma aktiviteleri var. Nerede çalışıyorsak, kurumumuzda uzun dönemde ne yapılabileceğini konuşabiliriz. Biraz daha soğunkkanlılıkla ve yetkinliklerimizi düşünerek. Yazılımcıysak örneğin, bebek bezi üretiyorsak, uzun dönemde orada iyi mi yardım yapacağımızı STK’larla konuşarak karar verebiliriz. Bir STK’ya gönüllü olabiliriz; böyle bir felakette çağrıldığımız vakit aldığımız eğitimler dahilinde yardımın bir parçası olabiliriz.”

‘Afetzedeler de çalışmaların bir parçası olmalı’

Hızlı ve plansız yapılan yardımın en iyi yardım olmadığını, hatta başka felaketlere yol açabileceğini vurgulayan Balçık, hususi bir yetkinliği olmayanların afet bölgesine gitmemesi icap ettiğini de bilhassa ekliyor: “Kendini tutamayıp oraya gitmek isteyenlere de ‘Durun gitmeyin, yollar tıkalı, bir de sizi mi yatırmak, içirmek ve uyutmak konusunda kaynak harcayacaklar’ diyorum.” Öte taraftan Balçık, bu biçim işlerin afetzedeler tarafınca yapılmasının psikolojileri için daha mühim bulunduğunu aktarıyor: “Afetzedelerin bu biçim işleri yapamayacağı düşünülür sadece araştırmalar gösterir ki afetzedeleri de sürece dahil etmek oldukça kıymetli. Bir şeyin parçası olmaları, bir şeyi baştan kurmaları, yine inşanın parçası olmaları ruhsal olarak değerli.”

Kaynak: 1

kaynak – sozcu, listelist