Zekânın insan yaşamındaki belirleyici unsurlardan biri olduğu malum bir reel. Ancak insanların büyük çoğunluğu, zekâ laf konusu olduğunda önemli olan tek şeyin IQ olduğu gibi hatalı bir düşünceye haiz. Oysa EQ olarak da isimlendirilen romantik zekâ da gündelik yaşamımızda büyük bir yer tutuyor. Özellikle de kendimizle ve diğer insanlarla olan ilişkilerimiz laf mevzusu olduğunda. Bu nedenle duygusal zekâ üzerine yeteri kadar bilgi sahibi olmayan, duygusal zekânın öneminden habersiz insanlar için “romantik zekâ nelerdir” sorusunun cevaplanması fazlaca önemli. Peki, tam olarak nedir bu romantik zekâ? Duygusal zekâyı etkileyen faktörler hangileri, duygusal zekâyı geliştirme yolları neler? Gelin, gündelik hayatımızda ve ilişkilerimizde fazlaca önemli bir yer tutan duygusal zekâ hakkındaki bu soruların yanıtlarını beraber arayalım.
Duygusal zekâ nelerdir?
Duygusal zekâ en basit haliyle, bir insanın kendisine veya başkalarına ilişkin duyguları idrak etme, sezinleme, yönetme ve yönlendirme yetisi, kapasitesi ve becerisinin ölçümü olarak tanımlanıyor. Bununla birlikte bilim adamları, romantik zekânın insanlarla ilişkiler kurmak, bu ilişkileri sürdürmek ve insanları etkilemek için en önemli faktörlerden biri bulunduğunu anlatım ediyor.
Buna bağlı olarak insanlar arası ilişkilerin, yaşamın tüm alanlarında çok büyük bir ehemmiyet sahip olduğu da düşünüldüğünde, duygusal zekânın insan yaşamındaki önemi de daha net bir biçimde ortaya çıkıyor.
Duygusal zekâyı etkileyen faktörler hangileri?
Bilim insanlarına nazaran romantik zekâ temelde bazı kabiliyet ve davranışlar bütünü. Doğal olarak bu beceri ve davranışları, dolayısıyla da romantik zekâyı etkileyen bazı faktörler var. Duygusal zekâ üzerinde önemli bir etkiye haiz olan bu faktörler, dört ana antet altında toplanıyor.
Öz farkındalık
Duygusal zekâ söz konusu olduğu vakit en çok önem taşıyan unsurlardan biri öz farkındalık. Öz farkındalık kabaca, “kişinin kendi duygularını ve başkaları üzerindeki etkisini tanımlama ve anlama kabiliyeti” olarak tanımlanıyor. Bununla birlikte romantik zekâyı etkileyen öteki faktörler üzerinde öz farkındalığın fazlaca belirleyici olduğu anlatım ediliyor.
Peki, öz farkındalık romantik zekâ üstünde niçin bu kadar müessir? Duygusal zekâ üzerine yaptığı önemli çalışmalarla malum Harvard Üniversitesinden bilim insanı Margaret Andrews bu soruya “Her şey duygusal zekânın temeli olan öz farkındalıkla başlar ve oradan gelişir. Kendi duygularınızın ve bunların tetiklediği davranışların farkındaysanız, bu duygu ve davranışları yönetmeye başlayabilirsiniz.” benzer biçimde bir yanıt veriyor.
Yani bütün insanoğlu hayatın her anında belirli veya değişken duygulara haiz. Doğal olarak duygular, iş yaşamından gündelik hayata ve insani ilişkilere değin pek oldukça unsura etki ediyor. Çoğu durumda düşüncelerimiz ve davranışlarımız, duygularımıza gore şekilleniyor. Bu nedenle duygularımızın, davranışlarımızın ve öteki insanların üzerindeki etkilerinin bilincinde olmak, büyük bir önem taşıyor.
Öz denetim
Öz kontrol mekanizmasını, duygularımızın bilincinde olma yada olmama düzeyimizi belirleyen öz farkındalık döneminin ardından gelen ikincil bir aşama olarak düşünmek mümkün. Duyguların ve bunlara bağlı davranışların yönetilmesi ise ancak duyguların farkına varmakla ve onları denetim altına almakla mümkün. Andrews, öz denetimin duygusal zekâ üzerindeki önemini “Güçlü öz düzenlemeye haiz kişiler, gerilmiş ve stresli durumlarda durup derin bir soluk alabilirler.” laflarıyla açıklıyor.
Sosyal farkındalık
Sosyal farkındalık, bilim adamları tarafından kısaca başkalarının duygularını idrak etme kabiliyeti olarak tanımlanıyor. Haliyle empati yetisiyle de yakından alakalı. Öte yandan Margaret Andrews, sosyal farkındalık ve empati hakkında çok önemli bir hususa dikkat çekiyor: “Önemli olan onların niteliğinde nasıl hissedeceğiniz değil, onların gerçekte nasıl hissettiğidir.”
Sosyal beceriler
Duygusal zekânın mühim işaretlerinden kabul edilen toplumsal beceriler, bir adamın yaşamının her alanında sağlıklı ilişkiler kurmasında ve bu ilişkileri sürdürebilmesi üzerinde müessir olan temel unsurlardan biri. Çünkü sadece sosyal becerileri yeteri kadar gelişmiş olan insanoğlu çevresi ve çevresindeki insanlarla yapıcı ilişkiler kurabilme kabiliyetine sahip.
Duygusal zekâ emareleri nedir?
Bir adamın duygusal zekâ düzeyinin yüksek olduğunu yayınlayan pek çok işaret olabilir. Bu işaretlerin, sıklıkla duyguları tedvir etmek ve sıhhatli bir biçimde anlatım edebilmek üstüne bulunduğunu kestirmek ise kolay olsa gerek.
Örneğin romantik zekâ düzeyi yüksek insanların en yaygın ortak özelliklerinden biri stresli durumlarda sakin kalmaları. Duygular ile davranışları arasındaki birlikteliğin bilincinde olmaları da duygusal zekâsı yüksek insanlara atfedilen ortak özelliklerden. Bununla birlikte öteki insanları belirli bir hedef çevresinde birleştirebilmek ve onları etkileyebilmek de yüksek romantik zekânın işaretlerinden biri olarak kabul ediliyor.
Bu özelliklere sahip olan insanların, hayatın hemen bütün alanlarında öteki insanlara kıyasla daha başarıya ulaşmış ve mutlu oldukları ifade ediliyor. Bu nedenle yüksek duygusal zekâ düzeyi insan yaşamında, sanılandan çok daha büyük bir önem arz ediyor. Peki, duygusal zekâ nasıl geliştirilir?
Duygusal zekâyı geliştirme yolları nelerdir?
Bilim insanlarına göre duygusal zekâ düzeyini çoğaltmak ve geliştirmek mümkün. Bununla beraber her insanın, kendi romantik zekâsını geliştirmek suretiyle çıkacağı serüven elbette kendine has dinamiklere sahip olacaktır. Yine de romantik zekâ iyi mi geliştirilir, sorusuna cevap olabilecek genel geçer şeyler de var.
Yüksek duygusal zekâ düzeyine sahip olabilmek için duygularınızı tanımanız ve onları isimlendirmeniz son aşama mühim
Çünkü bu sayede, duygularınızı görünür ve anlaşılır hale getirebilirsiniz. Bunun cevabında ise onları tanımlamanız, yönetmeniz ve gerekirse test dibine almanız daha basit hale gelir. Buna bağlı olarak da duygularınızın etkilediği davranışlarınızı da gerektiği biçimde değiştirebilirsiniz.
Geri bildirimlerden korkmayın
Aksine etrafınızdaki insanlardan, sizin hakkınızda geri bildirimlerde bulunmalarını isteyin. Örneğin onlara, stresli yada zorlu anlamış olur karşısında nasıl reaksiyon verdiğinizi, ne kadar ahenkli yada anlayışlı olduğunuzu sıkıntı. Alacağınız birtakım yanıtlar hoşunuza gitmeyebilir. Ancak geri bildirimler, duygusal zekâyı geliştirme yolları arasında son aşama mühim bir yer tutuyor.
Empati kabiliyetinizi geliştirmeye çalışın
Yüksek duygusal zekânın empati düzeyiyle bağlantılı olduğuna değinmiştik. Bu nedenle empati düzeyinizi çoğaltmak için yapacağınız çalışmalar, duygusal zekâ düzeyinizin de artmasına katkı sağlayabilir. Bunun için, oldukca katmanlı karakterlerin yer aldığı edebiyat eserleri okumayı deneyebilirsiniz. Çünkü ilmi çalışmalara nazaran değişik bakış açılarına dair anlatılarla ilgilenmek, insanların düşünceleri ve motivasyonları ile alakalı fikir edinmenize yardımcı olabilir.
İlginizi çekebilir:
Duygusal Zekanızın Yüksek Olduğunu Gösteren 10 İşaret
Kaynak: 1
kaynak – sozcu, listelist