Melez Film Türü: Tech Noir Nedir? En İyi 14 Örneği
Genre olarak da ifade edilen film türleri; filmler arasında stile, öğelere veya temel olarak temaya dayalı birer fark çizgisini ifade eder. Bu türler içinde alt türler ve iki ana film türünü kesiştiren çeşitli melez türler de mevcuttur. Bu ilgi çekici melez film türlerinden bir tanesi de tech noir’dır. Peki film noir olarak da anlatılan kara filmler ile bilim kurgu türündeki eserleri kesiştiren bu film türünün ayırt edici yanları nelerdir ve tech noir filmler nasıl bilinebilir?
Yazıya geçmeden öncesinde film noir yazımızı da inceleyebilirsiniz: İnsanoğlunun Karanlık Yüzünü Sinemayla Gösteren Büyüleyici Bir Teknik: Film Noir
Hibrit yada melez film türleri nelerdir?
Tech noir’ın melez bir tür olduğu için bahsetmiştik. Peki melez tür nedir? Melez film türleri, iki veya daha çok film türünün birleşimini temsil eder; örneğin, tech noir filmleri meydana getiren iki tür; kara film ve bilim kurgudur. Tech noir filmler bu türlerin kesişimi neticesinde ortaya çıktılar.
Bazen türler arası olarak da adlandırılan melez türde filmler, iki yada daha fazla türün veya alt türün tematik öğelerini harmanlarlar.
Tech noir filmleri nedir?
Tech noir filmleri, bilim kurgu ve kara film unsurlarını birleştiren melez bir kurgu filmi çeşidini temsil eder.
Bazen siber kara film, geleceğin kara filmi ve kara bilim kurgu olarak adlandırılan tech noir filmler, 1980’lerde Blade Runner ve The Terminator şeklinde filmlerle popüler hale gelmiştir. Hatta ünlü yönetmen James Cameron, Terminatör’de tech noir terimini bir gece kulübünün adı olarak kullanmıştır. Böylece hem kara film türüne aynı zamanda fütürist bilim kurgu filmlerine içkin olan bu yeni film türüne göndermeli bir çağrışımda bulunmuştur.
Tech noir filmlerde klasik birçok kara film unsuru bulunmaktadır ancak aynı derecede bilim kurgu temasını da işlemektelerdir. Çoğu tech noir filmi, bir bilim kurgu filmindekilere çok benzeyen karakterlere sahipken, hikayeleri ise kara filmin vücut bulmuş halidir.
Tech noir filmlerin özellikleri
Tech noir filmleri, bir bilim kurgu filmine benzer özelliklere sahiptir, ancak çoğu zaman kara filme karakteristik olarak yakın bir vaka örgüsüne de haizdir. Bir bilim kurgu ortamında geçen bir kara film hikayesi izliyorsanız, izlediğiniz tech noir türünde bir filmdir. Bu genel geçer özelliklerden minimum birkaçını içermesi de tech noir türündeki filmlerin olmazsa olmazlarındandır:
- Genellikle bir dedektif olan kahraman tarafınca çözülmesi ihtiyaç duyulan bir suç yada gizemi içeren bir vaka örgüsü bulunması.
- Femme fatale -yani baştan çıkarıcı ve tehlikeli hanım- karakterler içerebilir, kesin olarak bilim kurgu karakterlerini ihtiva eder.
- Distopik yada ütopik tarzda bir ortam içerebilir.
- Teknolojinin ağırlığı, başta filmin olay örgüsü olmak suretiyle karakterlere ve ortama büyük etki etmektedir.
- İnsan ve makine arasındaki canlı veya robot türleri filmin karakterleri arasında bulunmaktadır.
- Siyah beyaz olmasa da tech noir filmler çoğu zaman geceyi andıran bir manzaraya sahiplerdir ve bu görünüm işlenen karanlık mevzularla bütünlük içerisindedir.
1980’li yıllar daha sonra gelişen tech noir film türü
Tech noir filmler öncelikle 1980’lerde ortaya çıktı ve geçtiğimiz yıllar içerisinde de popülerliğini korumaya devam etti. Bu durumun bir sonucu olarak 2000’li seneler süresince da birçok yeni tech noir filmi çekildi. Başta yakın geçmişte gösterime giren I, Robot; Minority Report ve Blade Runner 2049 dahil olmak üzere bu filmlerden bazılarını aslına bakarsanız neredeyse hepimiz biliyoruz. Kısacası; bilimkurgu unsurlarının birçoğunu kara filmin karakteristik olarak karanlık ve göz alıcı tarafıyla birleştiren, bilim kurgu ve kara film arasındaki melez bir tür olan tech noir, hâlâ popüler bir tür olarak varlığını koruyor.
Şimdi de tech noir filmler arasından seçtiğimiz 14 tane kanaatkar ve misal filmi kısa tanıtımlar eşliğinde sizlerle paylaşıyoruz.
1. The Zero Theorem – Sıfır Teorisi (2013) – IMDB: 6.0
Film, En İyi Bilimkurgu Filmi dalında Satürn ödülüne ve filmin mansiyon ödülü kazanılmış olduğu Venedik Film Festivali’nin büyük ödülü olan Altın Aslan’a aday gösterilmiştir.
Son aşama kabiliyetli fakat toplumdan yalıtılmış bir bilgisayar operatörü olan Qohen Leth, operatörün yönetimi tarafından Sıfır Teoremini kanıtlamakla görevlendirilir. Ancak Qohen’de giderek daha fazla gelişecek olan varoluşsal kaygı hissinin kapılarını sonuna dek aralayacak olan bu görev, bir asla olarak sona erecek olan evrenin ve hayatın ortasında Qohen’i derin bir anlam arayışına iter.
2. Total Recall – Gerçeğe Çağrı (2012) – IMDB: 6.2
Bir yapınak işçisi olan Douglas Quaid, müşterilerine yaşamak istedikleri bir hayatı sağlama vaadinde bulunan ve implante edilmiş sahte anıları zihinlere yerleştiren Rekall şirketini ziyaret ettikten sonrasında, firma kendisinin bir casus olduğu için şüphelenmeye adım atar. İşler bir fazlaca ters masraf ve Douglas kendini kaçarken bulur.
3. Paycheck – Hesaplaşma (2003) – IMDB: 6.3
Bu filmin de En İyi Bilimkurgu Filmi dalında Satürn ödülü adaylığı bulunmaktadır.
Jennings, sektördeki en iyi mühendislik uzmanıdır. Bazı iş arkadaşlarının tavsiyesi ile hususi bir iş yapması için işe alınır. İş bittiğinde, üstünde çalmış olduğu şeye dair tüm hatıraları zihninden silinir. Bir süre sonrasında, yaptığını hatırlamadığı bir şey için peşine düşülür. Jennings’in, geçmişte ne yaptığını halletmek için ise oldukça az zamanı vardır.
4. Tron Legacy – Tron Efsanesi (2010) – IMDB: 6.8
En İyi Ses Kurgusu dalında Oscar adaylığı bulunan film, ek olarak iki dalda Satürn ödülüne de layık görülmüştür.
Bir sanal dünya tasarımcısının oğlu, babasını aramaya çıkar ve kendini babasının tasarladığı dijital dünyanın arasında bulur. Bütün yozlaşmış yapısına rağmen kısa zaman arasında dijital dünyanın içinde bir müttefik edinecektir. Bu arada, dijital dünyaya hakim olan fena niyetli program CLU, reel dünyayı istila etmeyi planlamaktadır ve davetsiz misafirlerin kaçışlarını engellemek için her şeyi yapacaktır.
5. Alphaville – Alphaville, Lemmy Caution’un Garip Serüveni (1965) – IMDB: 7.0
Film, Berlin Uluslararası Film Festivali’nde Altın Ayı ödülüne layık görülmüştür. Ayrıca Cahiers du Cinéma’nın 1965 Yılının En İyi 10 Filmi listesinde de kendisine 5. Sıradan yer bulmuştur.
Amerikalı bir hususi dedektif olan Lemmy Caution, başka bir gezegende fütüristik bir kent olan Alphaville’e gelir. Açık sözlü ve özgürlükçü karakteri; şehrin hükümdarı olan ve sevgi ile ifade özgürlüğünü yasaklayan Von Braun isimli kötü bir bilim adamıyla çelişmektedir.
6. A.I. Artificial Intelligence – Yapay Zeka (2001) – IMDB: 7.2
En İyi Orijinal Müzik ve En İyi Görsel Efekt dallarında Oscar adaylığı bulunan A.I., BAFTA ödülü adaylığı ve kazandığı Satürn ödülleri ile kuvvetli bir bilim kurgu klasiğidir.
Bu fütüristik peri masalında, fazlaca gelişmiş bir robotik çocuk olan “David”, onu terk eden insan annesinin sevgisini geri kazanmak için reel bir çocuk olmayı ummaktadır. Tam da Pinokyo şeklinde, o da umut ettiği hayallerini gerçekleştirebilecek olan “Mavi Peri”sini bulma umuduyla uzun bir yolculuğa çıkacaktır.
7. Looper – Tetikçiler (2012) – IMDB: 7.4
En İyi Bilim Kurgu Filmi dahil 4 dalda Satürn ödülü adaylığı bulunan Looper, güçlü bir filmdir.
Gelecekte, vakit yolculuğu icat edilmiştir. Ancak yasa dışı olan bu eylem yalnızca belli yeraltı kaynakları ile mümkündür. Birini yok etmek isteyenler, hedeflerini 30 sene öncesine gönderirler ve onları bekleyen kiralık katiller ile işlerini hallederler. Bu işlerden bir hayli zenginleşen kiralık Joe’nun yaşamı, mafyanın ‘döngüyü kapatmaya’ karar verilmiş olduğu güne kadar oldukça güzel gitmektedir. Ancak şimdi, Joe şiddetli bir çatışmaya girmek zorundadır.
8. Predestination – Kader (2014) – IMDB: 7.4
Film, Toronto After Dark Film Festivali’nde En İyi Bilim Kurgu Filmi ve En İyi Senaryo dallarında armağan kazanmıştır.
Üst seviye bir ajanın son rolü, onu bütün ajanlık kariyeri boyunca kendisinden kaçan tek bir suçlunun peşine düşmeye iter. Film; seyircilere kovalamaca, aşk, kader, kimlik ve zamanda seyahat tabularının benzersiz, şaşırtıcı ve akıllara durgunluk veren bir keşfini sunar.
9. The City of Lost Children – Kayıp Çocuklar Şehri (1995) – IMDB: 7.5
3 dalda Satürn ödülüne aday gösterilmesinin yanı sıra Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye ödülüne de aday yayınlanan film, bir fantastik bilim kurgu klasiğidir.
Distopik bir toplumda geçen filmde birileri evlatları kaçırıyor. Bunu Failler Krank ile çetesi yapıyor ve bu suçu evlatların hayallerini çalmak için işlemektedirler. Ancak bir panayır diktatörü olan One’ın kardeşi Denree’yi kaçırdıklarında, nihayet biri kardeşini bulmak için yola çıkacaktır.
10. Minority Report – Azınlık Raporu (2002) – IMDB: 7.6
En İyi Ses Kurgusu dalında Oscar adaylığı bulunan film, BAFTA Ödülleri’nde de En İyi Görsel Efekt branşında BAFTA ödülü adaylığına layık görülmüştür. En İyi Bilimkurgu Filmi dahil 4 dalda Satürn ödülü alan filmin 7 dalda da Satürn ödülü adaylığı bulunmaktadır.
Yakın gelecekte kurulmuş olan hususi bir polis birimi, katilleri henüz suçlarını işlemeden önce yakalayabilmektedir. Şaşırtıcı olan ise o birimin arasında bir polis memurunun gelecekte işleyeceği bir cinayetle suçlanıyor olmasıdır.
11. Dark City – Karanlık Şehir (1998) – IMDB: 7.6
En İyi Bilim Kurgu Filmi dalında Satürn ödülü alan imal, bilim kurgu klasikleri arasındadır.
Bir adam küvette uyanır ve derhal odadan çıkması gerektiğini aksi takdirde yakalanacağını söyleyen bir telefon alır. Ayrılmadan ilkin evde bir kadının cesedini bulur. Kısa zaman sonrasında bir grup yabancı onu yakalar ama o kaçmayı başarır. Ancak onu bir seri katil olduğuna inanan polis müfettişi Frank Burnstead takip edecektir. Kendisinin de kendisini takip eden yabancıların da hususi güçleri bulunmaktadır.
12. The Island – Ada (2006) – IMDB: 7.8
Sundance Film Festivali’nde Özel Jüri ödülüne aday yayınlanan film büyük beğeni toplamıştır.
Kuzey Rusya’da bir yerde, küçük bir Rus Ortodoks manastırında, tuhaf davranışları ile keşiş arkadaşlarının kafasını karıştıran olağan dışı bir erkek yaşamaktadır. Adayı ziyaret eden diğerleri; adamın iyileştirme, iblisleri kovma ve geleceği tahmin etme gücüne haiz olduğuna inanmaya başlarlar.
13. Gattaca (1997) – IMDB: 7.8
En İyi Film branşında Altın Küre, En İyi Sanat Yönetmenliği branşında Oscar adaylığı bulunan Gattaca, ek olarak pek fazlaca Satürn ödülüne de aday gösterilmiştir ve Sitges’te En İyi Film ve En İyi Soundtrack ödüllerine layık görülmüştür.
Sistematik bir soy ıslahı çağındaki gelecekteki bir toplumda, insanların DNA’larına bağlı olarak kendilerine uygun olduğu düşünülen bir ömür rotası çizilmektedir. Genç Vincent Freeman, uzay yolculuğuna çıkmasına engel olacak bir esenlik sorunuyla doğmuştur, sadece bir biçimde GATTACA feza programına sızmak mevzusunda kararlıdır.
14. Brazil – Brezilya (1985) – IMDB: 7.9
En İyi Senaryo ve En İyi Sanat Yönetmenliği dallarında Oscar adayı olan Brazil, iki dalda BAFTA adaylığına da aday gösterilmiştir. Film Criterion Collection’ın üst düzey restorasyonuna tabii tutularak tekrar piyasaya sürülmüştür.
Sam Lowry, distopik ve fütüristik bir toplumda yaşamından hoşnutsuz bir teknokrattır. Teknolojiden ve can sıkan bürokrasiden uzaklaşıp, hayallerinin hanımı ile sonsuza kadar beraber olabileceği bir yaşamın hayalini kuran Sam, bigün her zaman rüyalarında görmüş olduğu ve peşinden koştuğu kadın Jill Layton ile tanışma fırsatı bulur. Ancak, bürokrasi onu bir takım terörist bombalamadan sorumlu tuttuğunda, yeni yeni toparlamaya başladığı yaşamı korku dibine girecektir.
kaynak – sozcu, listelist
