iş sözleşmesi yapma zorunluluğu olan kişiler

iş sözleşmesi yapma zorunluluğu olan kişiler bilgi90’dan bulabilirsiniz

İş Sözleşmesi’nin Kurulması Ve Geçersizliği – Ekin Hukuk

İş Sözleşmesi’nin Kurulması Ve Geçersizliği;

Taraf Ehliyeti

Taraf ehliyetine ilişkin Türk Medeni Kanunu hükümleri uygulanır. İş sözleşmede kural olarak tarafların fiil ehliyetine sahip olmaları gerekir. İş sözleşmenin tarafı olan işçiler ve işverenler fiil ehliyetine sahip oldukları takdirde bu sözleşmeyi tek başlarına yapabilirler.

Ayırt etme gücüne sahip olup kısıtlı olması veya ergin olmaması nedeniyle sınır ehliyetsiz sayılan kişiler iş sözleşmesini ancak yasal temsilcilerinin rızasıyla imzalayabilirler. Ancak bir meslek veya sanatın öğrenilmesi veya yürütülmesi için sınırlı ehliyetsiz olan kişiye yasal temsilci tarafından önceden izin verilebilir.

Tam ehliyetsizler, fiilleri hukuki sonuç doğurmadığından iş sözleşmesinin tarafı olamazlar.

İş Sözleşmesinin Şekli

İş sözleşmesi kural olarak şekil şartına tabi değildir. Sözleşmeler yazılı veya sözlü yapılabilir. Ancak aşağıdaki sayılan durumlarda iş sözleşmesi yazılı şarta tabi tutulmuştur:

İş Sözleşmesi Yapma Özgürlüğü

Anayasa’nın 48. Maddesine göre, herkes dilediği alanda çalışma ve sözleşme hürriyetine sahiptir. Türk Borçlar Kanunu’na göre ise taraflar bir sözleşmenin içeriğini kanunda belirlenen sınırlar içerisinde özgürce belirleyebilirler. Sözleşme, tarafların serbest iradelerine dayanılarak kurulur.

İş Sözleşmesi Yapma Özgürlüğünün Sınırları

İş sözleşmeleri kanunun emredici hükümlerine, ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı olamaz ve sözleşmenin konusu imkânsız olamaz.

A) İş Sözleşmesi Yapma Yasakları

Çocuklar iş hukukunda özel koruma altında bulunan gruplardan bir tanesidir. İş hukukunda 18 yaşında küçük olan işçiler, çocuk işçi ve   genç işçi olarak ikiye ayrılır. Çocuk işçi, 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamamış kişiyi ifade eder. Genç işçi ise 15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamış kişiyi ifade eder. İş Kanunu’na göre kural olarak 15 yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. Bu kurala istinaden 14 yaşını doldurmuş çocuklar bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitimine devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler. Ayriyeten çocuk işçi niteliğinde olan çocuklar sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde yazılı sözleşme yapmak ve her bir faaliyet için ayrı izin almak koşuluyla çalıştırılabilirler.

Kadın işçilerin bazı işlerde çalıştırılmaları yasaklanmıştır. Kadınlar, maden ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaat gibi yer altında veya su altında çalışacak işlerde çalıştırılamazlar. Bunun       yanında hamile olan kadınlar doğuma kadar, emziren kadınlar ise doğum tarihinden itibaren 1 yıl süre ile gece postalarında çalıştırılamazlar.

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde çalışacakların, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatamayacakları düzenlenmiştir.

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan kimselerin Türkiye’de çalışmaları kural olarak Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’ndan izin almalarına bağlıdır. Yabancıların kural olarak çalışma izni olmaksızın çalıştırmaları yasaktır.

B) İş Sözleşmesi Yapma Zorunlulukları

Özel sektör işyerlerinde 50 veya daha fazla işçi çalıştırılan işverenler, işyerindeki işçi sayısının %3’ü oranında engelli işçiyi, meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler. Özel sektördeki işverenlerin eski hükümlü veya terör mağduru çalıştırma yükümlülükleri bulunmamaktadır.

Kamu işyerlerinde 50 veya daha fazla işçi çalıştıran işverenler ise işyerindeki işçi sayısının %4’ü oranında engelliyi ve %2’si oranında eski hükümlü veya askerlik hizmeti yaparken malul sayılmayacak şekilde       yararlanan terör mağdurunu, meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmak zorundadır. Aynı il sınırları içinde birden fazla işyeri bulunan işverenin bu kapsamda çalıştırmakla yükümlü olduğu işçi sayısı, toplam işçi sayısına göre hesaplanır.

Toplu işçi çıkışı gerçekleşmişse, toplu işçi çıkarmanın kesinleşmesinden itibaren 6 ay içinde aynı nitelikteki iş için yeniden işçi almak istendiği takdirde nitelikleri uygun olanlar tercihen tekrar işe çağrılır.

İşyerinden malulen ayrılmak zorunda kalıp da sonradan maluliyeti ortadan kalkan işçiler eski işyerlerinde tekrar işe alınmalarını istedikleri takdirde, işveren bunları eski işleri veya benzer işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe almak zorundadır. İşçinin isteği bulunduğu takdirde, işe geri alınmazlar ise eski işçiye 6 aylık ücret tutarında tazminat ödenir.

İşçiler, askerlik veya kanuni ödevin sona ermesinden başlayarak 2 ay içinde işe girmek istedikleri takdirde işveren bunları eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe başka           isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak zorundadır. Aranan şartlar bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi yapma yükümlülüğünü yerine getirmezse, işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye 3 aylık ücret tutarında tazminat öder.

Hastalığı nedeniyle görevini yerine getiremeyecek duruma düşüp de işveren tarafından işinden çıkarılan gazeteci, en fazla 1 yıl içinde iyileştiği takdirde tekrar eski işine tercihen alınır

İşveren kural olarak, mesleki risklerin önlenmesi ve bu risklerden korunmaya yönelik çalışmaları da kapsayacak, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulması için çalışanları arasından iş güvenliği hizmetlerinin sunulması için çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı işyeri hekimi ve 10 ve daha fazla çalışanı olan çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde diğer sağlık personeli görevlendirmek zorundadır.

Tüm dava, dosya ve sorularınız için bizimleİletişime Geçiniz!

Yazı kaynağı : www.ekinhukuk.com.tr

İş sözleşmesi nedir, şekil şartı var mıdır, yasal kesinti yapılır mı? Çalışma hayatında iş sözleşmeleri ve türleri…

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)’nun temel ve en önemli fonksiyonlarından biri, Uluslararası Çalışma Konferansı’nın uluslararası standartları belirleyen sözleşme ve tavsiye kararlarının üçlü yapı (işçi-işveren-hükümet) tarafından kabul edilmesidir. 

Bu sözleşmeler, üye ülkelerin yasama organlarındaki onaylarıyla birlikte, öngördükleri koşullarının uygulanması konusunda bağlayıcı hükümler içermektedir.

Tavsiye kararları ise, politika geliştirme, yasama ve uygulama konularında rehberlik görevi görmektedir.

Sözleşme ve tavsiye kararları, 1919’dan bu yana, çalışma dünyası ile ilgili hemen her konuyu kapsamıştır.

Bunlar arasında, bazı temel insan hakları (özellikle dernek kurma, örgütlenme ve toplu pazarlık hakkı, zorla çalıştırma ve çocuk emeğinin yasaklanması, çalışma hayatında ayrımcılığın yok edilmesi), çalışma yönetimi, endüstriyel ilişkiler, istihdam politikası, çalışma koşulları, sosyal güvenlik, iş güvenliği ve sağlığı, kadınların istihdamı ile göçmen işçiler ve denizciler gibi bazı özel kategorilerin istihdamı yer almaktadır.

Bu bağlamda ülkemizin çalışma koşulları ve çalışma şartları göz önünde bulundurularak uygulamada bulunan sözleşmeleri incelemeye çalışacağız.

İş sözleşmesi nedir ve şekil şartı var mıdır?

İş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın da (işveren) ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir. İş sözleşmesi, Kanunda aksi belirtilmedikçe, özel bir şekle tâbi değildir.

Süresi 1 yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması zorunludur. Bu belgeler damga vergisi ve her çeşit resim ve harçtan muaftır.

Yazılı sözleşme yapılmayan hallerde işveren işçiye en geç iki ay içinde genel ve özel çalışma koşullarını, günlük ya da haftalık çalışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret eklerini, ücret ödeme dönemini, süresi belirli ise sözleşmenin süresini, fesih halinde tarafların uymak zorunda oldukları hükümleri gösteren yazılı bir belge vermekle yükümlüdür.

Süresi 1 ayı geçmeyen belirli süreli iş sözleşmelerinde bu fıkra hükmü uygulanmaz. İş sözleşmesi 2 aylık süre dolmadan sona ermiş ise, bu bilgilerin en geç sona erme tarihinde işçiye yazılı olarak verilmesi zorunludur.

İş sözleşmesi hangi durumlarda yazılı yapılır?

Süresi 1 yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı yapılması zorunludur.

İş sözleşmelerinden yasal kesinti yapılır mı?

İş sözleşmeleri damga vergisi ve her çeşit resim ve harçtan muaftır.

Yazılı sözleşme yapılmayan hallerde işverenin belge verme zorunluluğu var mıdır?

a-) İş kanunu ile getirilen düzenlemelerden birisi de yazılı sözleşme yapılmayan durumlarda işverence işçilere belge verme zorunluluğudur. 4857 Sayılı İş Kanunu, işçinin isteğine bağlı kalmaksızın işveren tarafından işçiye, iki ay için de yazılı belge verme zorunluluğu getirmiştir.

b-) Yazılı sözleşme yapılmayan hallerde işveren işçiye en geç iki ay içinde genel ve özel çalışma koşullarını, günlük ya da haftalık çalışma sürelerini, temel ücreti ve var ise ücret eklerini, dönemini, süresi belirli süresini, fesih halinde tarafların uymak zorunda oldukları hükümleri gösteren bir belge vermek zorundadır.

c-) Süresi bir ayı geçmeyen belirli süreli iş sözleşmelerinde bu hüküm uygulanmaz.

d-) İş sözleşmesi iki aylık süre dolmadan sona ermiş ise bu bilgilerin en geç sona erme tarihinde işçiye verilmesi gerekir.

Sözleşme yazılı yapılmaz ve işveren işçiye belge vermez ise ne olur?

En geç iki ay içinde işçilere genel ve özel çalışma koşullarını, ücret ve yan ücret, haklarını belirten yazılı belge vermeyen işveren 2019 yılı için 219,00 TL idari para cezası uygulanır.

İş sözleşmesi türleri nelerdir?

Belirli iş sözleşmesi nedir?

Belirli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesine belirli süreli iş sözleşmesi denir.

Belirli süreli iş sözleşmesinin şartları nelerdir? 

Belirli süreli iş sözleşmesi, esaslı bir neden olmadıkça, birden fazla üst üste (zincirleme) yapılamaz. Aksi halde iş sözleşmesi başlangıçtan itibaren belirsiz süreli iş sözleşmesine döner.

Esaslı nedene dayanan zincirleme iş sözleşmeleri, belirli süreli olma özelliğini korur.

Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan iş güvencesi hükümlerinden yararlanamaz. Belirli süreli iş sözleşmesi öngörülen süre sonunda kendiliğinden sona erer.

Belirsiz süreli iş sözleşmesi nedir?

İş ilişkisinin belli bir süreye bağlı olarak yapılamadığı hallerde yapılan sözleşmeye belirsiz süreli iş sözleşmesi denir.

Belirli ve belirsiz iş sözleşmeleri ile çalıştırılan işçiler arasındaki fark nedir?

Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçi ile belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalıştırılan emsal işçiye göre farklı işlem yapılamaz.

Belirli iş sözleşmesi ile çalışan işçiye ödenecek ücret ve paraya ilişkin bölünebilir menfaatler, işçinin çalıştığı süreye orantılı olarak verilir.

Belirli süreli iş sözleşmesinde ihbar tazminatı ödenir mi?

Belirli süreli iş sözleşmeleri herhangi bir ihbara gerek kalmaksızın sürenin sonunda kendiliğinden sona erer. Belirli süreli iş sözleşmelerinde ihbar öneli ve ihbar tazminatı söz konusu değildir.

Belirsiz süreli iş sözleşmesinde kıdem tazminatı ödenir mi?

Belirli süreli işe sözleşmesi, sürenin sonunda kendiliğinden sona erdiğinden kıdem tazminatı ödenmez.

Belirli süreli iş sözleşmelerinin, işveren tarafından haklı bir neden olmaksızın feshi halinde işçi bir yıllık çalışma süresini doldurmuş olması kaydıyla kıdem tazminatına hak kazanır. 

Tam süreli iş sözleşmesi nedir ve nasıl yapılır?

İşçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi durumunda sözleşme kısmî süreli iş sözleşmesidir.

Kısmî süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçi, ayırımı haklı kılan bir neden olmadıkça, salt iş sözleşmesinin kısmî süreli olmasından dolayı tam süreli emsal işçiye göre farklı işleme tâbi tutulamaz.

Kısmî süreli çalışan işçinin ücret ve paraya ilişkin bölünebilir menfaatleri, tam süreli emsal işçiye göre çalıştığı süreye orantılı olarak ödenir.

Kısmi süreli iş sözleşmesi nedir ve nasıl yapılır?

4857 sayılı İş Yasası’nın 13’ncü maddesin de kısmi çalışmanın tanımı şu şekilde yapılmıştır.

İşçinin normal haftalık çalışma süresinin, tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan emsal işçiye göre önemli ölçüde daha az belirlenmesi durumunda sözleşme kısmî süreli iş sözleşmesidir. 

Kısmî süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçi, ayırımı haklı kılan bir neden olmadıkça, salt iş sözleşmesinin kısmî süreli olmasından dolayı tam süreli emsal işçiye göre farklı işleme tâbi tutulamaz.

Kısmî süreli çalışan işçinin ücret ve paraya ilişkin bölünebilir menfaatleri, tam süreli emsal işçiye göre çalıştığı süreye orantılı olarak ödenir.

Sorularınız için: [email protected]

Yazı kaynağı : www.indyturk.com

İşçi İle İşveren Arasında Yazılı İş Sözleşmesi Yapma Zorunluluğu Var mı ?

İş sözleşmesi 4857 sayılı İş Kanununda bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşme olarak tanımlanmıştır. Günlük hayatta hizmet akdi, iş akdi olarak da ifade edilmektedir.

6098 sayılı Borçlar Kanununun 393 üncü maddesinde de hizmet sözleşmesi, işçinin işverene bağımlı olarak belirli veya belirli olmayan süreyle iş görmeyi ve işverenin de ona zamana veya yapılan işe göre ücret ödemeyi üstlendiği sözleşme olarak tanımlanmıştır.

İşçi ile işveren arasındaki iş sözleşmesi aslında büyük önem taşımaktadır. Çünkü genel konular İş Kanununda düzenlenmiş, ancak birçok konu işçi ile işveren arasındaki iş sözleşmesine bırakılmıştır. İşçi ve işveren karşılıklı hak ve sorumlulukları iş sözleşmesi sayesinde daha iyi bilirler, anlaşmazlık durumunda iş sözleşmesi yol gösterici olur. Bu nedenle iş sözleşmesinin sadece işçi ile işveren arasında sözlü anlaşma yerine yazılı olarak yapılması ve her iki tarafta da işçi ve işverenin imzasını taşıyan birer suret bulunması faydalı olacaktır.

İş Kanununa göre işçi ile işveren arasındaki belirsiz süreli iş sözleşmesinin (işçinin işyerinde hangi tarihe kadar çalışacağı belli olmayan sözleşme) yazılı olarak yapılması zorunluluğu bulunmamaktadır. Aynı şekilde iş sözleşmesinin (işçinin işyerinde hangi tarihe kadar çalışacağı, hangi tarihte işten ayrılacağı belli olan sözleşme) herhangi bir şekil şartı da bulunmamaktadır. Belirli süreli  iş sözleşmesinin ise yazılı olarak yapılması zorunludur.

Öte yandan belirsiz süreli iş sözleşmesini yazılı olarak yapma zorunluluğu olmasa bile, İş Kanununun 8 inci maddesi uyarınca yazılı sözleşme yapılmayan hallerde işverenin işçiye en geç iki ay içinde genel ve özel çalışma koşullarını, günlük ya da haftalık çalışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret eklerini, ücret ödeme dönemini, süresi belirli ise sözleşmenin süresini, fesih halinde tarafların uymak zorunda oldukları hükümleri gösteren yazılı bir belge vermekle zorundadır. İş sözleşmesi iki aylık süre dolmadan sona ermiş ise yani işçi işten çıkmış veya çıkarılmışsa bu bilgilerin en geç sona erme tarihinde işçiye yazılı olarak verilmesi zorunludur. Kanunun 99/b maddesi uyarınca bu belge verilmeyen her işçi için 141 TL idari para cezası uygulanır.

Belirli ve belirsiz süreli iş sözleşmesi dışında kısmi süreli (part-time) iş sözleşmesi, deneme süreli iş sözleşmesi, çağrı üzerine çalışmaya dayalı iş sözleşmesi, takım sözleşmesi ile oluşturulan iş sözleşmesi şeklinde iş sözleşmeleri bulunmaktadır. Birden çok işçinin meydana getirdiği bir takımı temsilen bu işçilerden birinin, takım kılavuzu sıfatıyla işverenle yaptığı sözleşmeye takım sözleşmesi denir ve İş Kanununun 16 ncı maddesi uyarınca bu sözleşmenin de yazılı olarak yapılması zorunludur.

Deniz İş Kanunun ve Basın İş Kanununa Tabi Olanlar İçin Yazılı Sözleşme Zorunlu

Deniz İş Kanunu ve Basın İş Kanununa tabi olarak çalışanlar içinse durum farklıdır.

854 sayılı Deniz İş Kanununun 5 inci maddesi uyarınca; iş sözleşmesinin işveren veya işveren vekiliyle gemiadamı arasında yazılı olarak iki nüsha yapılması ve taraflardan her birine birer nüsha verilmesi gerekmektedir. Kanunun 6 ncı maddesinde de yazılı iş sözleşmesinin şekli ve taşıması gereken şartlar belirtilmiştir.

Aynı şekilde, 5953 sayılı Basın İş Kanununun 4 üncü maddesinde gazeteci ile kendisini çalıştıran işveren arasındaki iş sözleşmesinin yazılı şekilde yapılmasının zorunlu olduğu belirtilmiş, maddede düzenlenecek sözleşmenin taşıması gereken şartlar da belirtilmiştir. (isvesosyalguvenlik.com)

Yazı kaynağı : www.isvesosyalguvenlik.com

Yorumların yanıtı sitenin aşağı kısmında

Ali : bilmiyorum, keşke arkadaşlar yorumlarda yanıt versinler.