gaz maddenin ısı kaybederek sıvı hale gelmesidir

gaz maddenin ısı kaybederek sıvı hale gelmesidir bilgi90’dan bulabilirsiniz

Hâl değişimi

Hâl değişimi, bir maddenin moleküller arası potansiyel enerjisinin ısı alarak ya da vererek değişmesi sonucu meydana gelen olay.

Madde, genel olarak 4 hâldedir:

Bunun dışında, madde farklı hâllerde de bulunabilir. Bu farklı hâlleriyle birlikte madde evrende (alt dallanmalarıyla birlikte) 20 farklı hâlde bulunabilir. Ancak maddenin bu hâlleri doğal olarak bulunamaz. Deney ortamında denenebilir veya uzaydaki varlığı saptanabilir.

Maddeler ısı etkisi ile hâl değiştirebilirler. Su yeterince soğuduğunda donar, buz hâlini alır. Buz suyun katı hâlidir. Çeşmeden akan su, dereler, göller ve denizler suyun sıvı hâline örnektir. Kaynamakta olan çaydanlıktaki sudan çıkan su buharı ise suyun gaz hâlidir. Dondurma ve çikolata sıcağın etkisi ile erimeye başlar.

Maddeler hâl değişimi sırasında çevreden ısı alır ya da çevreye ısı verirler. Çevreden ısı alarak katı hâlden sıvı hâle geçmeye erime, sıvı hâlden gaz hâle geçmeye ise buharlaşma adı verilir.

Çevreye ısı vererek gaz hâlden sıvı hâle geçmeye yoğunlaşma, sıvı hâlden katı hâle geçmeye ise donma adı verilir.

Gaz hâldeki su buharının ani sıcaklık değişiminin etkisiyle çevresine ısı verip sıvı hâle geçmeden direkt katı hâle geçmesine kırağılaşma, katı hâldeki maddenin ise çevreden ısı alıp sıvı hâle geçmeden direkt gaz hâle geçmesine de süblimleşme denir.

Erime ve donma[değiştir | kaynağı değiştir]

Katı maddenin ısı alarak sıvı hâle gelmesine erime denir. Erime ve donma birbirinin tersidir. Katı hâldeki çikolatayı ısı etkisi ile eritip kalıplara döktüğümüzde çikolata ısı kaybeder, donar ve tekrar katı hâle gelir.

Buharlaşma ve yoğunlaşma[değiştir | kaynağı değiştir]

Sıvı bir maddenin ısı etkisiyle gaz hâline gelmesine buharlaşma denir. Çaydanlıkta kaynayan sudan çıkan buhar suyun gaz hâline iyi bir örnektir. Gaz hâlindeki bir maddenin ısı kaybederek tekrar sıvı hâle gelmesine ise yoğunlaşma denir. Çaydanlıktan çıkan su buharına soğuk tencere kapağını tuttuğumuzda su buharı tencere buharında ısı kaybeder ve su damlacıkları oluşur.

Buharlaşma ve kaynama ilişkisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Buharlaşma her sıcaklıkta ve sıvının sadece yüzeyinde gerçekleşen bir hâl değişimi olayıdır. Buharlaşma hızı sıcaklığa bağlı olduğundan sıcaklık arttıkça buharlaşma hızı da artar. Buharlaşmanın en yoğun ve hızlı gerçekleştiği anda ise kaynama başlar. Kaynama sadece belirli sıcaklıklarda, sıvının iç basıncı, dış basınca eşitlendiğinde başlar ve sıvının her tarafında gözlemlenir.

İyonizasyon ve Deiyonizasyon

Gaz maddenin ısı alarak plazma hale geçmesine iyonizasyon denir.

Deiyonizasyon ise plazma ısı vererek gaz hale geçmesine denir.

Doğada su döngüsünün sebepleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Yeryüzündeki sular yerle gök arasında durmadan devam eden bir döngü içindedir. Bunun nedeni suyun hâlden hâle geçmesidir. Güneşin etkisiyle buharlaşan sular gökyüzünde bulutları oluşturur. Bulutlar çok küçük su damlacıklarından oluşur. Soğuk bir hava tabakasına rastlayınca ısı kaybettikleri için bulutlardan yoğunlaşma çoğalır. Yoğunlaşmayla ağırlaşan su damlacıkları yeryüzüne doğru düşmeye başlar. Buna yağmur denir. Bazen soğuk hava tabakası buluttaki su damlacıklarını doldurur. Bu durum kar yağmasına neden olur. Dolu ise yağmur damlalarının daha soğuk bir hava tabakasına rastlayarak donması sonucu oluşur. Yeryüzüne yağışlarla tekrar dönen su yine Güneş’in etkisiyle buharlaşarak gökyüzüne yükselir. Böylece yeryüzündeki su, dengesi sürekli olarak korunmuş olur.

Yazı kaynağı : tr.wikipedia.org

HAZIRLAYAN HATİCE DOĞAN

… konulu sunumlar: “HAZIRLAYAN HATİCE DOĞAN”— Sunum transkripti:

1

HAZIRLAYAN HATİCE DOĞAN
MADDENİN HALLERİ HAZIRLAYAN HATİCE DOĞAN

2

MADDENİN HALLERİ Çevremize baktığımızda her maddeyi aynı göremeyiz. Doğadaki maddelerin çeşitli halleri vardır. Maddeler doğada katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç halde bulunurlar.

3

MADDENİN KATI HALİ Maddenin en düzenli halidir.
Katıları oluşturan tanecikler arasındaki boşluklar yok denecek kadar azdır. Katıların belirli bir şekli ve belirli bir hacmi vardır. Katılar sıkıştırılamaz.

4

Aşağıdaki maddelerden hangisinin tanecikleri arasındaki boşluk diğerlerine göre en azdır?
A) Bulut B) Ayran C) Taş

5

MADDENİN SIVI HALİ Kendilerine ait belirli bir şekilleri yoktur.Bulundukları kabın şeklini alırlar. Tanecikleri arasındaki boşluk katılara göre daha fazladır. Sıvılar sıkıştırılamaz.

6

Aşağıdaki maddelerden hangisi akışkandır?
A) Zeytin yağı B) Helva C) Zeytin

7

MADDENİN GAZ HALİ Belirli bir şekilleri ve hacimleri yoktur.
Tanecikleri arasındaki boşluk çok fazladır. Sıkıştırılabilirler. Bulundukları kabın şeklini alırlar.

8

Aşağıdaki maddelerden hangisi sıkıştırılabilme özelliğine sahiptir?
A) Meyve suyu B) Kaynayan çaydanlıktan çıkan buhar C) Masa

9

Aşağıdaki tablodaki boşlukları gelebilecek uygun kelimelerle dolduralım.
Tanecikleri arası mesafe yok denecek kadar azdır. Tanecikleri arası mesafe çok fazladır. Az da olsa sıkıştırılabilir. Tanecikleri birbiri ile sıkı temas halindedir. Tanecikler bağımsız hareket eder.

10

GÜNLÜK HAYATTAN ÖRNEKLER

11

MADDENİN HAL DEĞİŞİM GRAFİĞİ

12

Katı bir maddenin ısınarak sıvı hale gelmesidir.
ERİME Katı bir maddenin ısınarak sıvı hale gelmesidir.

13

Sıvı bir maddenin ısı kaybederek katı hâle gelmesidir.
DONMA Sıvı bir maddenin ısı kaybederek katı hâle gelmesidir.

14

Gaz hâlindeki bir maddenin ısı kaybederek sıvı hâle gelmesidir.
YOĞUŞMA Gaz hâlindeki bir maddenin ısı kaybederek sıvı hâle gelmesidir.

15

SÜBLİMLEŞME Katı maddelerin ısıtılınca, ara bir hal olan sıvı hale geçmeden doğrudan gaz hale geçmesidir.

16

Gaz haldeki maddenin doğrudan katı hale dönmesidir.
KIRAĞILAŞMA Gaz haldeki maddenin doğrudan katı hale dönmesidir.

17

KAYNAMA Su belirli bir sıcaklığa geldiğinde kabarcıklar halinde buharlaşmaya başlar. Bu olaya kaynama denir.

18

Sıvı bir maddenin ısı etkisiyle gaz haline gelmesidir.
BUHARLAŞMA Sıvı bir maddenin ısı etkisiyle gaz haline gelmesidir.

19

Aşağıda buharlaşma ve kaynamanın bazı özellikleri verilmiştir
Aşağıda buharlaşma ve kaynamanın bazı özellikleri verilmiştir. Bu özelliklerin hangi kavrama ait olduğunu “ “ koyarak hep birlikte yapalım.

20

KAYNAKÇA http://www.fenbilimleri.org/ http://www.dersimiz.com/

Yazı kaynağı : slideplayer.biz.tr

4. Sınıf Fen Bilimleri Maddenin Isı Etkisiyle Değişimi konu anlatımı

Isınan farklı derecelerde etkilenen madde değişik biçimlere girebilmektedir. Bu biçimler üzerine hem maddenin halleri ele alınır hem de gündelik hayatımızda bazı eşyalarda etkisini kullanırız. Şimdi maddenin ısı etkisiyle değişimi üzerine nasıl kullanım gerçekleştirdiğimize bir bakalım.

Maddenin Isı Etkisiyle Değişimi

 Maddenin ısı etkisiyle değişimi farklı konular üzerinden ele alınmaktadır. Öncelikle termometreyi ele alalım ve ne olduğuna bakalım.

 Termometre: Sıcaklığı ölçen alete termometre denmektedir. Termometrenin üzerinde tıpkı cetvelde olduğu gibi bazı çizgiler bulunmaktadır. Bu çizgiler ısının etkisi ile beraber havanın ne kadar sıcak olup olmadığını bize gösterir.

 Aynı zamanda sıcaklık birimi olarak derece kullanılır. Derece ise, ‘C’ harfi ile değerlendirilmektedir.

 Buz = 0 derece olarak belirlenmiştir.

 Çay = 70 derece olarak belirlenmiştir.

 Sınıf: 20 derece olarak belirlenmiştir.

 Aynı zamanda bir de hasta ateşini ölçmek için termometre olarak ateş ölçer bulunmaktadır. Bunun derecesi ise 35 ila 42 derece arasında belirlenmiştir.

 Isı akışı (Isı alışverişi): Sıcaklık dereceleri farklı olan iki madde bir araya getirildiği zaman, sıcaklığı yüksek olan maddeden sıcaklığı düşük olan maddeye ısı akışı gerçekleşir. Bu akış neticesinde ısı veren maddenin sıcaklığı düşer. Aynı oranda ve aynı şekilde Isı alan maddenin sıcaklığı ise artar.

 Not: Isı alışverişi iki maddenin sıcaklıkları birbirine eşit oluncaya kadar devam eder.

 Örnek: Elimizde buz tuttuğumuz zaman elimiz üzerinden buza ısı akışı gerçekleşir. Böylece bu ısı almaya başlar ve zaman içerisinde elimizde erir.

 Not: Herhangi bir kütlesi veya hacmi olmayan ısı madde olarak sayılmaz.

 Hal değişimi: Madde aldığı farklı ısılar üzerinden hal değişimi gerçekleştirilir. Bu değişim ile Donma ve erime ve buharlaşma oluşmaktadır. Şimdi bu olayları tek tek ele alalım ve inceleyelim.

 Erime: Maddenin katı halden sıvı hale geçmesine erime denir. Örneğin katı halde olan buzun sıvı hale geçmesi elime için verilebilecek en güzel örneklerden biridir.

 Aynı zamanda herhangi bir donmuş maddeyi ısıttığımız zaman erimeye başlar.

 Donma: Herhangi bir maddenin sıvı halden katı hale geçmesine donma denir. Sıvı halde olan suyun donarak buz haline gelmesi donmaya en güzel örneklerden biridir.

 Örneğin bir kap içerisine su koyduğumuz zaman ve bunu buzluğa yerleştirdiğimizde, belirli bir zaman sonra su, buz haline gelir. Yani donma yaşanır.

 Buharlaşma: Maddenin sıvı halden gaz haline geçmesine buharlaşma denir. Örneğin ocakta pişen bir yemekten buhar çıkması buharlaşmayı örnektir. Aynı zamanda kaynayan bir sudan ya da bir çaydanlıkta buhar çıkması da yine buharlaşmaya verilebilecek en güzel örnekler arasında yer alıyor.

 Bunlar içerisinde aynı zamanda maddenin ısı değişimi konusunda bozunma olayı bulunmaktadır. Şimdi bozulma olayının ne olduğuna bakalım ve öğrenelim.

 Bozunma: Bazı katı maddeler Isı etkisi ile beraber bazı değişiklikler yaşarlar. Ancak bu katı maddeler bir daha eski haline donma ile geri gelemezler. Yani diğer bir değişle eski özelliklerini kaybederler ve bir daha geri kazanamazlar. Bu olaya ise bozunma olayı denir.

 Mesela şekerin ocakta kaynaması ile beraber eritildiği zaman bir daha eski haline gelmesi mümkün değildir. Bu olay bozunma olayına en güzel örneklerden biridir.

Yazı kaynağı : www.hurriyet.com.tr

Yorumların yanıtı sitenin aşağı kısmında

Ali : bilmiyorum, keşke arkadaşlar yorumlarda yanıt versinler.