tanzimat dönemi ile serveti fünun karşılaştırılması

tanzimat dönemi ile serveti fünun karşılaştırılması bilgi90’dan bulabilirsiniz

Tanzimat Edebiyatı ile Servet-i Fünun Edebiyatının Karşılaştırılması

Tanzimat Edebiyatı ile Servet-i Fünun Edebiyatının Karşılaştırılması

• Servet-i Fünun edebiyatı ve Tanzimat edebiyatı Batı etkisindeki Türk edebiyatının dönemleridir. Bu iki dönemin çok ortak yönü yoktur.

• Her iki dönemde de Fransız edebiyatı örnek alınmıştır.

• Tanzimat döneminde ve Servet-i Fünun döneminde şiirlerde kullanılan asıl ölçü aruzdur; sınırlı sayıda şiirde hece ölçüsü kullanılmıştır.

• Tanzimat döneminde Batı’dan alınan roman, hikâye, tiyatro gibi türlerde ilk örnekler verilmiştir; ancak bu ilk örnekler pek başarılı değildir. Birer deneme olmanın ötesine geçememiştir.

• Servet-i Fünun döneminde yazılan roman ve hikâyeler oldukça başarılıdır, Batılı nitelik taşır.

• Tanzimat dönemindeki eserlerde toplumcu bir anlayış vardır. Kölelik, esir ticareti, yanlış Batılılaşma, görücü usulü evlilik roman ve hikâyelerdeki başlıca konulardır.

• Servet-i Fünun döneminde ise romanlarda aşk, hayal-gerçek çatışması, karamsarlık gibi kişisel konular işlenmiştir.

• Tanzimat’ta toplum için sanat düşüncesi, Servet-i Fünun’da sanat için sanat düşüncesi vardır.

• İki dönemin şiirleri ve şiir anlayışı da birbirinden çok farklıdır. Tanzimatçılar, Divan edebiyatı nazım biçimlerini kullanarak vatan, hak, kanun, medeniyet, hürriyet, adalet gibi siyasi ve sosyal konuları işlemişlerdir. Servet-i Fünuncular eski nazım biçimlerini tümüyle bırakmış, serbest müstezatın yanı sıra Fransız edebiyatından alınan sone, terzarima gibi nazım biçimlerini kullanmışlardır. Şiirlerinde işledikleri başlıca temalar aşk, doğa, üzüntü, umutsuzluktur.

• Tanzimat edebiyatında tiyatro önemli bir yer tutar. Tanzimat yazarları tiyatroyu, toplumu eğitmenin ve yönlendirmenin bir aracı olarak görmüşler, çok sayıda oyun yazmışlardır. Bu oyunlarda halka seslenmek amacıyla sade bir dil kullanmışlardır.

• Servet-i Fünuncular, tiyatro türünü ihmal etmiş, ikinci plana atmış, bu türle pek ilgilenmemişlerdir.

• Tanzimatçılarda toplumcu bir sanat anlayışı vardır. Onlar Batı’dan aldıkları kavram ve görüşleri halka aktarmaya çalışmışlar; bunun için de dilin sade olması gerektiği düşüncesini benimsemişlerdir. Şiirde kullandıkları dil ağırdır; nesir türündeki eserlerinde sade bir dil kullanmaya çalışmışlardır.

• Servet-i Fünuncuların topluma yönelik bir hedefleri yoktur; sanat anlayışları bireycidir. Servet-i Fünuncular hem şiirde hem de romanda süslü, sanatlı, ağır bir dil kullanmışlardır. Onlar seçkin bir zümre için eser vermişlerdir.

• Tanzimat edebiyatının ilk dönem sanatçıları genel olarak romantizm akımından etkilenmişlerdir. Tanzimat edebiyatının ikinci döneminde şiirde romantizm, romanda ise realizm akımının etkileri görülür.

• Servet-i Fünun edebiyatında roman ve hikâyede realizm ve natüralizm akımlarının; şiirde ise sembolizm ve parnasizm akımlarının etkisi vardır.

• Tanzimat dönemi yazarları anlatım sırasında öznel davranır, taraf tutar, kişiliğini gizlemez. Okura öğüt verir, yol gösterir; olayın akışına müdahale eder, konu ile ilgisi olmayan gereksiz ayrıntılara girer.

• Anlatılanlar çoğu zaman masal karakteri taşır. Roman ve hikâyelerde, sözlü edebiyat ürünleri olan halk hikâyesi ve masalın etkileri görülür.

• Servet-i Fünun dönemindeki roman ve hikâyeler teknik yönden oldukça başarılıdır. Yazar, kişiliğini gizler, kesinlikle olaya karışmaz, taraf tutmaz. Psikolojik tahliller ve tasvirler başarılıdır.

• Tanzimat dönemi eserlerinde olay ön plana çıkar. Servet-i Fünun’da ise tasvir ve tahlillere de önem verilir.

TANZİMAT DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI (1860 – 1896)

Yazı kaynağı : www.turkedebiyati.org

Tanzimat edebiyatı ve servet i fünun arasındaki farklar

b) Dîvan edebiyatı büyük ölçüde zaafa uğratılmış, en ufak bir hamle yapamayacak hale getirilmiştir.

c) “Sanat, sanat içindir” anlayışı hakimdir. Bu yüzden sanatçılar halk yerine aydın zümreye seslenmişlerdir.

ç) Ortaya koyulan edebî ürünlerin ağırlık noktasını aşk, tabiat, merhamet, sanatkârın kendi günlük yaşayışı ve yakın çevresi gibi ferdî konular ve psikolojik tahliller teşkil eder.

d) Şiir, hikaye, roman, edebi tenkit, makale ve mensur şiire çok önem verilerek bu türlerde Batılı örneklere ulaşılmış; tiyatro, mizah ve edebiyat tarihi gibi türler sönük kalmıştır.

e) Bu dönem şairleri, Dîvan edebiyatı nazım şekillerinin pek çoğuna yer vermediler. Verdiklerinde ise çok büyük değişiklik yaptılar. Ayrıca Fransız şiirinden aldıkları sone-terza-rimo gibi Batı edebiyatını klasik nazım şekillerini kullandılar.
f) Hece vezni önemsenmemiş, bu vezinle sadece çocuk şiirleri yazılmıştır. Aruza önem verilmiştir. Nazım, nesre yaklaştırılmıştır. Göze göre kafiye değil, kulağa göre kafiye anlayışı benimsenmiştir.

g) En kusurlu yönleri, dil ve üsluptur. “Sanat, sanat içindir” anlayışı ile hareket ettikleri için, konuşma dilinden uzaklaşarak, anlaşılamayan bir dil ile süslü, yapmacık bir söyleyişe yöneldiler.

SERVET-İ FÜNÛN İLE TANZİMAT EDEBİYATI ARASINDAKİ FARKLAR

1. Tanzimat Edebiyatı’nda şiirin konusu güzel olan her şeydir, Servet-i Fünûn’da güzel kelimesi kaldırılmış ve şiirin konusu sınırsız bir şekilde genişletilmiştir.

2. Tanzimat’ta rağbet görmüş olan metafizik ve sosyal konular Servet-i Fünûn’da mühim bir yer tutmaz.

3. Tanzimat Edebiyatı’nda dil ve üslup, Servet-i Fünûn’a göre daha sade ve anlaşılırdır.

4. Tanzimat Edebiyatı’nda tiyatro ön plandayken, Servet-i Fünûn’da şiir, roman ve hikaye ön plandadır.

5. Tanzimatçılar “toplum için sanat” görüşünü benimserken, Servet-i Fünûncular “sanat için sanat” görüşünü benimsemişlerdir.

6. Servet-i Fünûn Edebiyatı Tanzimat’a göre halktan uzaklaşmıştır. Çünkü, Servet-i Fünûn aydın kesime hitap eder.

7. Tanzimatçılar realizm ve romantizme önem verirken, Servet-i Fünûncular parnasizm ve sembolizme önem vermişlerdir.

BAZI NOTLAR

Şiir Tahlilleri -1- Kitabı’nda Yer Alan Servet-i Fünûn Şairleri

a) Tevfik Fikret – Sis
b) Tevfik Fikret – Halûk’un Amentüsü
c) Ali Ekrem Bolayır – Küçük Şeyler
ç) Fâik Ali Ozansoy – Benim Semâ-yı Hayâlim
d) Süleyman Nazif – Dâüssıla
e) Celal Sâhir Erozan – Beyaz Gölgeler
f) Cenâb Şehabeddin – Elhân-ı Şitâ

Lehçetü’l – Hakâyık: Direktör Âli Bey’in ilk mizahî eseridir. 1896 yılında yazmıştır. 350 kadar kelimenin ve tamlamanın sözlüklerde ifade edilmeyen fakat hayatta yer bulan bazı anlamlarını zarif esprilerle anlatır. Bu küçük eser, Türkçe’nin ilk mizahî sözlüğü olmak vasfını da taşır.

Tercümân-ı Ahvâl: Agâh Efendi’nin 1860’ta çıkardığı ilk özel Türk gazetesidir.

Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat: Şemseddin Sami’nin 1873 yılında fasikül halinde neşrine başladığı romanıdır. Bu roman, romantik bir aşk macerasını anlatır. Devrin “millî roman” anlayışına uygun olarak kaleme alınmıştır. Fakat, yazarın Türkçe’ye henüz hakim bulunmadığı da kolaylıkla görülebilir.

Pençe: Mehmed Rauf’un tiyatro alanındaki ilk denemesidir. Mesud ve normal bir evlenmenin şartlarını konu alan bu eser, teknik bakımdan oldukça zayıftır. Dili de konuşma diline uygun değildir. Zaten yazar, ikinci tiyatro eseri olan Cidâl’in ön sözünde, Pençe’de tiyatro tekniği edebiyata feda edilmiş diye itiraf etmiştir.

Rücû: Tevfik Fikret’in şiiridir. Sis’teki kötümser tutumundan kurtulup, iyimser fakat ihtiyatlı bir tutuma geçişin ifadesi idi.

Anjabıman: Anjabıman (şiir anlayışı) anlayışını ilk olarak Tevfik Fikret bulmuş ve sürdürmüştür. Daha sonra bu anlayış, Servet-i Fünûn topluluğu içinde bulunan şahsiyetler tarafından benimsenmiştir. Bu anlayışa göre, teknik bakımdan, bağlanımı tamamiyle gerçekleştirmek ve kafiyelerdeki ses benzeyişlerinde fazla titizlik göstermemek suretiyle söyleyişte bazı kolaylıklar sağlamaktır.

Musavver Mâlûmât: 1895’te çıkarılan, Şeyh Vasfi, Halil Edip, Faik Esad, Mehmed Celâl, Ahmed Rasim ve Ali Kemal’in de bulunduğu eski edebiyat taraftarlarının yazılarını yayımladıkları bir dergidir.

Hayat ve Kitaplar: Ahmed Şuayb’ın 1899 Ekim’inde başlayarak, Servet-i Fünûn’da “Hayat ve Kitaplar” başlığı altında Fikret’in teşviki ile yazılıp yayımlanan ve sonra yine aynı adlı bir kitapta toplanan incelemelerini kapsadığı eseridir. Eserde yer alanlar arasında; Gabriel Mono, Ernest Lavis, Gustave Flaubert, Ranke ve Momsen gibi ünlü tarihçi ve yazarlar da yer alır.

Dahhâk-ı Mazlûm: Cenab Şehabeddin’in mizahî yazılarında kullandığı imzasıdır. Bu yazılarını bir kitapta toplamamıştır.

Hasan Hüsnü GÜNER
Selçuk Üniversitesi
Türk Dili ve Edebiyatı Ders Notları

Yazı kaynağı : www.kacgun2017.com

SERVET-İ FÜNUN İLE TANZİMAT EDEBİYATININ KARŞILAŞTIRILMASI

***

İLGİLİ İÇERİK

TANZİMAT EDEBİYATI ÖSS/ÖYS/LYS SORULARI

TANZİMAT EDEBİYATI BULMACA

TANZİMAT EDEBİYATI ÖĞRETİCİ METİN ÖRNEKLERİ

TANZİMAT EDEBİYATININ OLUŞUMU

TANZİMAT TİYATROSU

TANZİMAT I.DÖNEM ve II.DÖNEMİN DİL ANLAYIŞLARI

TANZİMAT EDEBİYATI TEST

TANZİMAT I. DÖNEM SANATÇILARI

TANZİMAT II. DÖNEM SANATÇILARI

TANZİMAT EDEBİYATI (1860-1896)

Yazı kaynağı : www.liseedebiyat.com

Yorumların yanıtı sitenin aşağı kısmında

Ali : bilmiyorum, keşke arkadaşlar yorumlarda yanıt versinler.