macaristan cumhurbaşkanı kaç yaşında bilgi90’dan bulabilirsiniz
Macaristan cumhurbaşkanı
Macaristan cumhurbaşkanı, resmi olarak cumhuriyet başkanı[note 1] (Macarca: Magyarország köztársasági elnöke, államelnök veya államfő), Macaristan’ın devlet başkanıdır. Makamın büyük ölçüde törensel (sembolik başkan) bir rolü vardır, ancak aynı zamanda yasaları veto edebilir veya yasayı gözden geçirilmek üzere Anayasa Mahkemesine gönderebilir. Hükûmet bakanlarını seçmek ve yasama girişimlerine öncülük etmek gibi diğer yürütme yetkilerinin çoğu, onun yerine başbakanlık makamına verilmiştir.
Macaristan’ın şu anki cumhurbaşkanı, 10 Mayıs 2022’de göreve başlayan Katalin Novák’tır. Cumhurbaşkanlığını elinde tutan ilk kadındır.
Cumhurbaşkanlığı seçimi[değiştir | kaynağı değiştir]
Macaristan Anayasası, Ulusal Meclisin (Országgyűlés) Macaristan cumhurbaşkanını beş yıllık bir süre için seçmesini sağlar. Cumhurbaşkanlarının görev süresi iki dönemdir.[2]
Fonksiyonun bağımsızlığı[değiştir | kaynağı değiştir]
Anayasa’nın 12 (2) maddesine göre, cumhurbaşkanı görevlerini yerine getirirken “kamusal, siyasi, ekonomik veya sosyal bir işlev veya misyon” yerine getiremez. Başka bir ücretli mesleki faaliyette bulunamazlar ve telif hakkına tabi faaliyetler dışında herhangi bir faaliyet için ücret alamazlar.[2]
Adaylık şartı[değiştir | kaynağı değiştir]
Madde 10 (2)’ye göre, en az 35 yaşında olan herhangi bir Macar vatandaşı cumhurbaşkanı seçilebilir.[2]
Seçim süreci[değiştir | kaynağı değiştir]
Ulusal Meclis başkanı tarafından çağrılan cumhurbaşkanlığı seçimi, görevdeki cumhurbaşkanının görev süresinin bitiminden 30 ile 60 gün önce veya görevin boşalması halinde 30 gün içinde yapılmalıdır.[3]
Anayasa, adaylıkların “Ulusal Meclis üyelerinin en az beşte biri tarafından yazılı olarak önerilmesi” gerektiğini belirtir.[4] Oylamadan önce adaylar Ulusal Meclis başkanına sunulurlar. Bir Ulusal Meclis üyesi sadece bir aday gösterebilir.[4]
Gizli oylama en geç iki gün içinde tamamlanmalıdır. İlk turda, adaylardan biri Ulusal Meclis üyelerinin oylarının 2/3’ünden fazlasını alırsa, aday seçilir.[5]
Hiçbir adayın gerekli çoğunluğu sağlayamaması durumunda ikinci tur, ilk turda en çok oyu alan iki aday arasında yapılır. İkinci turda kullanılan oyların çoğunluğunu alan aday cumhurbaşkanı seçilir. İkinci tur başarısız olursa, yeni adaylar sunulduktan sonra yeni bir seçim yapılmalıdır.[6]
Göreve başlarken yapılan yemin[değiştir | kaynağı değiştir]
Madde 11 (6)’ya göre, cumhurbaşkanının Ulusal Meclis önünde yemin etmesi gerekir.[2][7]
Yemin şöyledir:
Yetkinlikler ve ayrıcalıklar[değiştir | kaynağı değiştir]
Temel Kanun’a göre, “Macaristan devlet başkanı, ulusun birliğini ifade eden ve devlet kurumlarının demokratik işleyişini denetleyen Cumhurbaşkanıdır”. Macaristan Savunma Kuvvetleri Başkomutanıdır, “Macaristan’ı temsil eder”, “Ulusal Meclis oturumlarına katılabilir ve söz alabilir”, “yasaları başlatabilir” veya ulusal bir referandum yapabilir. Seçim tarihini belirler, “belirli hukuk hallerine” (savaş hali, olağanüstü hal…) ilişkin kararlara katılır, seçimlerden sonra Ulusal Meclisi toplantıya çağırır, feshedebilir, Anayasa Mahkemesi tarafından bir kanunun uygunluğunu denetleyebilir.[2]
Devlet başkanı, “Başbakan, Curia Başkanı, Başsavcı ve Temel Haklar Komiseri, yargıçların tek adayı ve Bütçe Konseyi Başkanı’nın isimlerini önerir.” Bir hükûmet üyesinin imzasıyla devlet başkanı; bakanları, Merkez Bankası başkanını, bağımsız düzenleyici kurumların başkanlarını, üniversite profesörlerini, generalleri, vekalet büyükelçilerini ve üniversite rektörlerini, ödül nişanlarını, ödüllerini ve unvanlarını atar. Ancak cumhurbaşkanı, “yasal koşullar yerine getirilmezse veya haklı bir nedenle devlet kurumlarının demokratik işleyişine ciddi bir rahatsızlık olacağı sonucuna varırsa” bu atamaları yapmayı reddedebilir.[2]
Ayrıca hükûmetin mutabakatı ile devlet başkanı “bireysel af hakkını kullanır”, “toprak düzenine ilişkin konularda” ve “vatandaşlığın kazanılması ve yoksun bırakılmasına ilişkin davalarda” karar verir.[2]
Dokunulmazlık ve görevden uzaklaştırma[değiştir | kaynağı değiştir]
Anayasa’nın 12. maddesine göre “Cumhurbaşkanı dokunulmazdır”. Sonuç olarak, cumhurbaşkanı aleyhindeki tüm cezai işlemler ancak görev süresinin sona ermesinden sonra gerçekleşebilir.[8]
Ancak Anayasa’nın 13 (2) maddesi cumhurbaşkanının görevden alınmasını öngörmektedir. Bu, ancak cumhurbaşkanı “görevlerini yerine getirirken Temel Kanun’u veya başka bir yasayı kasten ihlal ederse veya gönüllü olarak suç işlerse” gerçekleşebilir. Böyle bir durumda, Ulusal Meclis üyelerinin en az 1/5’i tarafından görevden uzaklaştırma önergesi verilmesi gerekir.[2]
Ulusal Meclis üyelerinin 2/3 çoğunluğunun gizli oyla alacağı kararla iddianame işlemeye başlar.[9] Ardından Anayasa Mahkemesindeki yargılamada cumhurbaşkanının görevden alınıp alınmaması gerektiğine karar verilir.[10]
Mahkeme, cumhurbaşkanının sorumluluğunu tespit ederse, cumhurbaşkanı görevden alınır.[11]
Halefiyet[değiştir | kaynağı değiştir]
Görev süresinin sona ermesi ve iş göremezlik[değiştir | kaynağı değiştir]
Madde 12 (3)’e göre, cumhurbaşkanının görev süresi şu şekilde sona erer:
Madde 12 (4)’e göre Ulusal Meclis, cumhurbaşkanının 90 günden fazla bir süre için sorumluluklarını yerine getiremeyeceğine karar vermek için tüm üyelerinin 2/3 çoğunluğuyla karar vermelidir.
Bulunmayış (geçici iş göremezlik)[değiştir | kaynağı değiştir]
14. maddenin 1. fıkrasına göre, cumhurbaşkanının görev ve yetkilerini geçici olarak kullanamayacak durumda olması halinde, bu yetki ve görevleri milletvekillerine devredemeyen ve Ulusal Meclis görevlerini Ulusal Meclis başkan yardımcılarından birine bırakan Ulusal Meclis Başkanı tarafından cumhurbaşkanının iş göremezliğinin sonuna kadar kullanılır.
Madde 14 (2)’ye göre, cumhurbaşkanının geçici olarak iş göremezliğine, cumhurbaşkanının kendisi, hükûmet veya Ulusal Meclis üyesinin önerisi üzerine Ulusal Meclis tarafından karar verilir.[2]
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Mevzuattaki rolü[değiştir | kaynağı değiştir]
Son seçim[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Yazı kaynağı : tr.wikipedia.org
Viktor Orbán
Viktor Mihály Orbán (d. 31 Mayıs 1963, İstolni Belgrad, Macaristan), Macar siyasetçi ve 2010 yılından beri Macaristan Başbakanı. Aynı zamanda 2003 yılından beri Fidesz partisinin genel başkanıdır.
Segeşvahervar’da doğan Orbán, 1987 yılında Eötvös Loránd Üniversitesi’nde hukuk okuyup mezun oldu. Pembroke Koleji‘nde kısa bir süre politika eğitimi gören Orbán, Macaristan’da başlayacak olan 1989 Devrimleri öncesinde ülkesine döndü ve Macar Yurttaş Birliği adlı siyasi öğrenci oluşumuna katıldı. Kendisinin liderliği altında Fidesz, başlangıçtaki klasik liberal ve Pro-Avrupacılık ideolojilerinden çıkarak merkez sağ ve ulusal muhafazakârlık çizgisine doğru kaydı.
1989’da, Imre Nagy önderliğinde 1956’da gerçekleştirilen ancak bastırılan Macar Devrimi ve hayatını kaybedenleri anma etkinliğinde verdiği bir nutukta, Sovyet birliklerinin Macarsitan’dan çekilmesini açıkça talep etti ve böylelikle ulusal çapta tanınan bir politikacı hâline geldi.
1989’da, tek partili komünist Macaristan Halk Cumhuriyeti’nin lağvedilmesinin ardından yapılan ilk demokratik seçimlerde milletvekili seçilerek parlamentoya girdi. Üç yıl sonra yapılan 1998 genel seçimlerinde Fidesz, parlamentoda çoğunluğu elde etti ve Viktor Orbán ilk kez başbakan seçildi. Ancak Orbán ve Fidesz, 2002 ve 2006 genel seçimlerini Macar Sosyalist Partisi’ne karşı az farkla kaybetti ve Orbán sekiz yıl boyunca ana muhalefet lideri olarak siyaset yaptı. Zaman içinde sosyalist hükûmete olan destek azaldı, hatta dönemin sosyalist başbakanı Ferenc Gyurcsány‘ın basına kapalı bir toplantıda, nahoş bir üslûp kullanarak konuşması ve bürokratların halka yalan söylediğini itiraf etmesi ve ardından bu konuşmasının basına sızdırılmasıyla başlayan sürecin ardından sosyalist parti desteğini iyice kaybetti ve Fidesz, 2010 genel seçimlerini ezici bir çoğunlukla kazandı. Ardından Orbán’ın başbakanlıktaki 2. dönemi başladı.
Parlamentodaki üstünlüğünü 2014 ve 2018 seçimlerinde de koruyan Fidesz partisi ve Orbán, anayasada birtakım köklü değişikliklere öncülük etti.
1993 yılında Fidesz‘in ilk başkanı seçildi. 1998-2002 yılları arasında Macaristan Başbakanı olarak görev yaptı. Partisi, Nisan 2010 seçimlerinde %50’nin üstünde oy alarak, Macaristan Ulusal Meclisi’nde büyük çoğunluk elde etmiştir. 29 Mayıs 2010 tarihinde ikinci kez başbakanlık görevine başlamıştır.
Orbán Kasım 2020’de, 1875-1890 yılları arasında başbakanlık görevini yürüten Kálmán Tisza‘yı geride bırakarak 14 yıl 156 günlük başbakanlık süresi ile Macaristan tarihinin en uzun süre görevde kalan başbakanı unvanını aldı.[1]
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Orbán 31 Mayıs 1963’te Segeşvahervar’da orta sınıf bir ailenin; tarım mühendisi Győző Orbán’ın ve ve konuşma terapisti Erzsébet Sípos’un ilk oğulları olarak dünyaya geldi. Çocukluğunu Fejér kentinin yakınlarındaki kasabalarda geçiren Orbán, 1981 yılında bu bölgedeki Blanka Teleki Lisesi’nden mezun oldu. İki yıllık zorunlu askerlik görevini tamamladıktan sonra Budapeşte’deki Eötvös Loránd Üniversitesi‘nde hukuk eğitimi aldı ve yüksek lisans tezini Polonya Dayanışma Hareketi üzerine yazdı. 1987 yılında mezun olduktan sonra, Szolnok kentinde iki yıl yaşadı ve ardından Budapeşte’deki Tarım ve Gıda Bakanlığı’nda sosyolog olarak işe başladı.
1989 yılında, Oxford Üniversitesi’ne bağlı Pembroke Koleji‘nde siyaset bilimi okumak için Açık Toplum Enstitüsü‘nden burs aldı. Bu kolejdeki danışman hocası Hegelci siyasi filozof Zbigniew Pelczynski idi. Konuşması ülke çapında takdir topladı ve Orbán bu konuşmasıyla ulusal çapta tanınır hâle geldi.
14 ve 15 yaşındayken, okulunun komünist gençlik örgütünün (KISZ) sekreterliğini yaptı. (KISZ üyeliği, üniversite kabulü için zorunluydu). Orbán, daha sonra verdiği bir röportajda, siyasi görüşünün askeri hizmet sırasında keskin bir şekilde değiştiğini söylemiş ve daha önce kendisini komünist rejimin ‘naif ve özverili bir destekçisiʼ olarak gördüğünü belirtmiştir.
Erken dönem siyasî kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]
30 Mart 1988’de kurulan Fidesz’in (Mac. Fiatal Demokraták Szövetsége, “Genç Demokrat İttifakı”) kurucu üyelerinden biri olan Orbán, Fidesz’in ilk sözcüsü olarak siyasal kariyerine başladı. Fidesz’in kurucuları ve ilk üyeleri, Viktor Orbán da dahil olmak üzere, komünist rejime muhalif olan Bibó István Koleji öğrencileriydi. Bu kolejde Orbán, sosyal bilimler dergisi Századvég’i (‘Yüzyılın Sonu’) çıkarttı.
1989’da Budapeşte’deki Kahramanlar Meydanı‘nda, Imre Nagy ve bastırılan Macar Devrimi sonrasında komünist rejim tarafından idam edilen devrimcileri anma töreninde Orban siyasal bir konuşma gerçekleştirdi. Konuşmasında, Macaristan Halk Cumhuriyeti‘ndeki Kızıl Ordu birliklerinin geri çekilmesini ve serbest seçilerin yapılması için çağrıda bulundu. 1989 yazında, Macaristan Halk Cumhuriyeti’nin ve tek partili komünist rejimin lağvedilmesinin ardından düzenlenen ve yeni demokratik düzenin nasıl olacağına dair tartışmaların yapıldığı Yuvarlak Masa Görüşmeleri‘ne, Fidesz’i temsilen, László Kövér ile birlikte bu görüşmelere katılmıştır.
1990 genel seçimlerinde partisinin Pest şehrinden milletvekili seçildi. Fidesz’in parlamentodaki grup başkanı olarak atandı ve bu görevine Mayıs 1993’e kadar devam etti. 18 Nisan 1993 tarihinde, Orbán, kurulduğu günden bu yana ortak bir kurulca yönetilen Fidesz’in yapısının değiştirilmesiyle ilk ve tek başkanı seçildi. Kendisinin liderliği altında, Fidesz yavaş yavaş özgürlükçü bir öğrenci kolektifinden, merkez sağ bir halk partisine dönüştü.
Muhafazakâr bir çizgiye kayış, parti üyeleri arasında ciddi bir bölünmeye sebep oldu. Péter Molnár, Gábor Fodor ve Zsuzsanna Szelényi gibi önemli figürler de dahil olmak üzere, bazı üyeleri partiden ayrıldı ve liberal partiye katıldılar.
1994 genel seçimlerinde Fidesz zar zor %5 barajını aşabildi. Bu seçimde Orbán Fejér kentinden milletvekili seçilerek parlamentoya girdi. 1994-1998 yılları arasında Avrupa Entegrasyon İşleri Komitesinin başkanlığını yaptı.
Bu dönemde merkez sağın baskın partisi Macar Demokrat Forumu (MDF) güç kaybederken, Fidesz ciddi bir destek toplamaya başlayarak merkez sağdaki boşluğu doldurmaya başladı.
1992 yılının Eylül ayında, Orbán, Liberal Enternasyonal‘in başkan yardımcılığına seçildi. Ancak Kasım 2000’de Fidesz, Liberal Enternasyonal’den ayrıldı ve muhafazakâr enternasyonal olan Avrupa Halk Partisi‘ne katıldı.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons’ta Viktor Orbán ile ilgili çoklu ortam kategorisi bulunur.
Yazı kaynağı : tr.wikipedia.org
Macaristan Cumhurbaşkanı Novak, Ankara’da
Macaristan Cumhurbaşkanı Katalin Novak, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın davetine icabetle, Türkiye’ye resmi ziyarette bulunuyor.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığından yapılan açıklamaya göre, Ankara’da yapılacak resmi görüşmelerde, Türkiye-Macaristan ilişkileri çeşitli boyutlarıyla gözden geçirilecek, işbirliğinin geliştirilmesine yönelik atılabilecek adımlar ele alınacak.
Görüşmelerde, ikili ilişkilerin yanı sıra Türkiye-Avrupa Birliği ilişkileri ile güncel bölgesel ve küresel meseleler konusunda fikir alışverişinde bulunulması da öngörülüyor.
Yazı kaynağı : www.trthaber.com
Yorumların yanıtı sitenin aşağı kısmında
Ali : bilmiyorum, keşke arkadaşlar yorumlarda yanıt versinler.
kim kimdir ne zaman nasıl nelerdir nedir ne işe yarar tüm bilgiler
dünyadan ilginç ve değişik haberler en garip haberler burada
enteresan haberler