basıncın dağılışını etkileyen faktörler

basıncın dağılışını etkileyen faktörler bilgi90’dan bulabilirsiniz

e�itim ��retim
ile ilgili belgeler

> konu anlat�ml� dersler
>
co�rafya dersi ile ilgili konu anlat�mlar


BASIN�, BASINCI ETK�LEYEN FAKT�RLER, BASIN� ALANLARI, BASIN�
�E��TLER� (CO�RAFYA KONU ANLATIMI)


BASIN�


Atmosferi
olu�turan gazlar�n yery�z�ne yapt��� etkiye bas�n� denir. Bas�n� barometre ile
�l��l�r. Bas�nc�n de�eri milibar (mb) denilen birimle belirtilir. Ayn� bas�nca
sahip olan noktalar�n birle�tirilmesiyle olu�turulan i� i�e kapal� e�rilere ise
izobar ad� verilmektedir.


Atmosferin
yery�z�ne yapt��� bas�n� her yerde ayn� de�ildir.


ATMOSFER
BASINCINI ETK�LEYEN FAKT�RLER �UNLARDIR:



1. Yer�ekimi


Yer�ekiminin
etkisiyle gazlar D�nya�y� �epe�evre ku�atm��t�r. Y�kseklere do�ru ��k�ld�k�a Ve
al�ak enlemlere do�ru geldik�e yer�ekimi azal�r. Buna ba�l� olarak bas�n� da
azal�r.


Yer�ekimi ile
bas�n� aras�nda do�ru orant� vard�r. Yer�ekimi artt�k�a bas�n� artar, yer�ekimi
azald�k�a bas�n� azal�r.


2. Y�kselti


Y�kseldik�e
bas�n� azal�r. Bunun nedeni, y�kseklere do�ru ��k�ld�k�a Atmosfer�i olu�turan
gazlar�n yo�unluklar�n�n yer�ekimi etkisiyle azalmas�d�r. Bas�n� ile y�kselti
aras�nda ters orant� vard�r.


3. Termik
Etkenler (S�cakl�k)


S�cakl���n
artmas�yla hava geni�ler, hafifler ve y�kselir. Y�kselen havan�n yere yapt���
bas�nc�n azalmas�yla, al�ak bas�n� alanlar� do�ar.


S�cakl���n
azalmas�yla so�uyan havan�n hacmi daral�r, a��rla��r ve al�al�r. Al�alan havan�n
yere yapt��� bas�nc�n artmas�yla y�ksek bas�n� alanlar� do�ar.


Bu �ekilde,
�s�nma ve so�umaya ba�l� olarak olu�an bas�n� merkezlerine termik bas�n�
merkezleri denir. �rne�in, Ekvator �evresi s�rekli s�cak oldu�undan, burada
termik al�ak bas�n�lar olu�mu�tur. Kutuplar civar� ise, s�rekli so�uk oldu�undan
burada da termik y�ksek bas�n�lar olu�mu�tur. S�cakl�k ile bas�n� aras�nda ters
orant� vard�r.


4. Dinamik
Etkenler


Hava
k�tlelerinin al�alarak y���lmas� veya y�kselerek seyrekle�mesi sonucunda ortaya
��kar.


�rne�in,
troposferin �st k�s�mlar�nda, Ekvator�dan kutuplara do�ru esen Ters (�st) Alize
r�zg�rlar� D�nya�n�n d�nme hareketinin etkisiyle 30� enlemleri civar�nda
al�alarak y�ksek bas�n� alanlar�n� olu�tururlar.


Bununla
birlikte, Bat� ve Kutup r�zg�rlar� da 60� enlemleri civar�nda kar��la��nca
y�kselirler ve burada al�ak bas�n� alanlar�n� olu�tururlar.


i�te, bu
�ekildeki hava hareketlerine ba�l� olarak olu�an bas�n� merkezlerine de dinamik
bas�n� merkezleri denir.


5-Yo�unluk:


Atmosferdeki
su buhar� ve gazlar�n oran�na atmosfer yo�unlu�u denir.


Yo�unluk
artt�k�a bas�n� da artar.


ATMOSFER BASINCI,
YERE YAPTI�I BASIN� DERECES�NE G�RE ��E AYRILIR.


Normal Bas�n�:
45� enlemlerinde, deniz seviyesinde, 0�C s�cakl�kta, 760 mm y�ksekli�indeki
c�van�n yapt��� bas�nca e�it olan atmosfer bas�nc�na normal bas�n� denir. Bu
bas�n� 1013 milibard�r.


Y�ksek Bas�n�
(Antisiklon):

1013 milibardan daha y�ksek olan bas�n�lara y�ksek bas�n� denir. Y�ksek bas�nc�n
g�r�ld��� yerlerde al�al�c� hava hareketleri vard�r.


Al�ak Bas�n�
(Siklon):

1013 milibardan daha az olan bas�n�lara al�ak bas�n� denir. Al�ak bas�nc�n
g�r�ld��� yerlerde y�kselici hava hareketleri vard�r.


YERY�Z�NDEK�
S�REKL� BASIN� ALANLARI



1. Termik K�kenli
Bas�n� Alanlar�


Ekvatoral
Al�ak Bas�n� Alan� (Tropikal Siklon) Ekvatoral b�lge �zerinde b�t�n D�nya�y�
ku�atan s�rekli bir al�ak bas�n� alan� uzan�r. Bunun nedeni buralar�n devaml�
�s�nmas�d�r. Bu bas�n� ku�a�� k���n g�neye, yaz�n da kuzeye do�ru geni�ler.


Kutuplar
Y�ksek Bas�n� Alan� (Polar Antisiklon) Kutuplar y�l boyunca so�uk olduklar�ndan,
buralarda s�rekli bir y�ksek bas�n� alan� olu�mu�tur. Bu bas�n� alan� k���n
geni�ler, yaz�n da daral�r.


2. Dinamik
K�kenli Bas�n� Alanlar�


Ekvator �st�
Y�ksek Bas�n� Alan� (Subtropikal Antisiklon) Ekvatoral b�lgede, �s�narak
y�kselen hava k�tleleri �st alizeler halinde kutuplara do�ru eserken, gerek
D�nya�n�n ekseni etraf�nda d�nmesinden, gerekseyer�ekimi ve so�umadan dolay� 30�
enlemleri civar�nda al�al�r. Sonu�ta, bu enlemlerde y�ksek bas�n� alan� olu�ur.


Kutup Alt�
Al�ak Bas�n� Alan� (Subpolar Siklon) Bat� ve Kutup r�zg�rlar�, 60� enlemleri
civar�nda kar��la�t�ktan sonra y�kselirler. Sonu�ta bu enlemlerde al�ak bas�n�
alan� olu�ur.


BASIN� �E��TLER�


A) Y�ksek
Bas�n�lar



Y�ksek bas�n�
alanlar�nda;


Al�al�c� hava
hareketi vard�r. Al�alan hava �s�narak havan�n nem a����n� art�r�r. Bu sebeple
ya��� olu�maz. Hava hareketi merkezden �evreye do�rudur. Hava genellikle(bilgi yelpazesi.com) a��kt�r. Y�ksek bas�nc�n etkili oldu�u k��
gecelerinde  yerin �s� kayb� fazlad�r.Bu sebeple b�yle olan k�� gecelerinde ayaz
olur. Termik Y.B alan� so�uk, Dinamik Y.B alan� s�cakt�r.


1.
Sibirya Termik
Y.B: 60� enlemlerinde olu�mu�tur. T�rkiye�de k���n etkilidir. Etkili oldu�u
d�nemlerde k��lar �ok so�uk ve kar ya���l� ge�er. T�rkiye�ye Kuzeydo�udan
sokulur.


2. 
Asor Dinamik
Y.B: 30� enlemlerinden kayna��n� al�r. T�rkiye�de b�t�n y�l etkilidir. En fazla
yaz�n etkilidir. Etkili oldu�u yaz mevsiminin kurak olmas�n�n ba�l�ca sebebidir
(Al�al�c� hava hareketinden dolay�). Bu bas�nc�n etkisiyle Ege K�y�lar� boyunca
kuzeyden esen Etezyen r�zgar� olu�ur. Yurdumuza kuzeybat�dan sokulur.


B) Al�ak
Bas�n�lar



Al�ak bas�n�
alanlar�nda;


Y�kselici
hava hareketi vard�r. Y�kselen hava so�ur ve ya��� b�rak�r. Hava hareketi
�evreden merkeze do�rudur. Hava genellikle kapal�d�r. Bu sebeple k���n b�yle
gecelerde yerin �s� kayb� azd�r. Hava �l�k olur. Termik A.B alan� s�cak, Dinamik
A.B alan� so�uktur.


1.
�zlanda Dinamik
A.B: 60� enleminde kayna��n� al�r. T�rkiye�de k���n etkilidir. Etkili oldu�u
d�nemde k��lar �l�k ve ya���l� ge�er. Kuzeybat�dan sokulur.


2.
Basra Termik
A.B: (30� Kuzey) T�rkiye�de yaz�n ekilidir. Yurdumuza G�ney Do�u Anadolu
B�lgesi�nden itibaren sokulur ve s�cakl��� art�r�r.



T�rkiye�de Etkili Olan Bas�n� Merkezleri



T�rkiye farkl�
�zellikteki bas�n�lar�n etkisinde kal�r. Bu durum daha �ok T�rkiye�nin matematik
konumunun sonucudur.



Y�ksek Bas�n�lar:


Sibirya Antisiklonu


�lkemizde do�u ve
kuzeydo�udan sokulan termik k�kenli y�ksek bas�n� alan�d�r.


T�rkiye�yi sadece k��
aylar�nda Do�u Anadolu ve Balkanlar �zerinden sarkarak etkiler.


Az fakat etkin kar
ya���� ile so�uk ve ayaz�n fazla oldu�u hava tipini simgeler.


Balkanlardan sarkt���nda
Azor y�ksek Bas�nc� ile birle�erek �zlanda Al�ak Bas�nc��n�n T�rkiye�yi
etkilemesine izin vermez. Bu nedenle uzun s�reli, sakin ve so�uk ku� ko�ullar�
ya�an�r.


Azor Antisiklonu


�lkemizi s�rekli
etkileyen dinamik k�kenli y�ksek bas�n� alan�d�r.


K���n serin, ya���s�z ve
bat� y�nl� r�zgarlarla kendini belli eder. R�zgar h�zlar� yava�t�r.


K���n s�rekli al�al�c�
hareket g�sterdi�i ve so�uk yery�z�ne dokundu�u i�in havan�n alt k�s�mlar�nda
so�uk, durgun bir hava katman� olu�ur. Bu durgun hava b�l�m� i�erisinde �ehirsel
at�klar birikerek hava kirlili�ine neden olur.


K�� ayalar�nda Kuzey
Afrika �zerinde �zlanda Al�ak Bas�nc��n�n s�cak b�l�m� olu�arak �zlanda Al�ak
Bas�nc��n�n de�i�mesine yard�m eder. Yaz aylar�nda ise g�ne� ���nlar�n�n gelme
a��s�na ba�l� olarak etki alan�n� Akdeniz �zerinden �ngiltere�ye kadar
geni�letir. Bu durumda T�rkiye�de kuzey y�nl� r�zgarlar etkili olur.



Al�ak Bas�n�lar:


�zlanda Siklonu


Dinamik k�kenli bu al�ak
bas�n� alan� k���n etkilidir.


�lkemize bat� ve
kuzeybat�dan sokulur.


Hareketli hava
k�tlelerini getirdi�i i�in r�zgar birka� g�n ara ile �ok farkl� y�nlerden eser.
R�zgar�n esme y�n� g�neybat�dan ba�lar, kuzeybat�ya kadar d�ner. Bu bas�n�
merkezinde g�ney sekt�rl� r�zgarlar s�cakl��� art�r�rken, kuzey sekt�rl�
r�zgarlar s�cakl��� d���r�c� etki yapar ve cephesel ya���lara neden olur.
�zellikle Karadeniz�de bubas�n� alan� etkisiyle cephesel ve orografik ya���lar
g�r�l�r.


E�er kendisinden daha
s�cak olan Akdeniz�e iner ve uzun bir s�re burada kal�rsa nem y�klenir.
T�rkiye�nin g�neybat� k�y�lar�nda a��r� k�� ya���lar�na neden olur.


Basra K�rfezi � �ran Siklonu


Termik k�kenli bu bas�n�
alan�, yaz aylar�nda karalar�n a��r� �s�nmas� nedeniyle olu�mu�tur.


�lkemizde g�ney ve
g�neydo�udan sokulan ve yaz aylar�nda etkili olan Basra Al�ak Bas�nc�;


A��r� ��l s�caklar�n�n
ya�anmas�na,


Yaz ba�lar�nda karalar�n
fazla �s�nmas� ve atmosferin �st k�s�mlar�n�n daha so�uk olmas� nedeniyle ani,
g�k g�r�lt�l�, sa�anak ya���lara,


Azor Y�ksek Bas�nc��n�n
da etkisiyle kuzey y�nl� r�zgarlar�n etkin olmas�na neden olur.

>>>TIKLAYIN<<<

CO�RAFYA DERS� �LE �LG�L� TEST SORULARI, SORU BANKASI
SAYFASINI G�RMEK �STERSEN�Z

>>>TIKLAYIN<<<

CO�RAFYA DERS� �LE �LG�L� YAZILI SORULARI
SAYFASINI G�RMEK �STERSEN�Z

>>>TIKLAYIN<<<

Yazı kaynağı : bilgiyelpazesi.com

Atmosfer Basıncı Nedir ? Basıncı Etkileyen Faktörler

Atmosfer Basıncı Nedir ? Basıncı Etkileyen Faktörler

Atmosfer Basıncı Nedir? Basıncı etkileyen faktörler

Atmosferi oluşturan gazlar, ağırlıkları ile cisimler üzerine bir kuvvet uygular. Bu kuvvete atmosfer basıncı denir. Atmosfer basıncı barometre ile ölçülür ve milibar(mb) birimi ile değerlendirilir. Normal hava basıncı, 45° enleminde, 15°C sıcaklıkta ve deniz yüzeyinde 1cm² ‘lik yüzeye düşen havanın ağırlığıdır. Bu ağırlık 1033 gr’dır ve 1013 mb hava basıncına eşittir.

1013 milibar normal basınç kabul edilir. Bu değerin üzerindekilere yüksek basınç(antisiklon), altındakilere ise, alçak basınç(siklon) denir. Yeryüzünde şimdiye kadar ölçülmüş en yüksek basınç değeri 1079 mb’dır. Ölçülen en düşük basınç ise 886 mb’dır. Hava basıncı ilk kez 1643 yılında İtalyan bilim adamı Torricelli tarafından civalı bir barometre ile ölçülmüştür. Toriçelli, deneyini deniz seviyesinde 15°C’de yapmıştır. Uzunluğu 1 metre olan ucu kapalı 1 cm çapında cam boru tamamen civa doldurularak açık ağzı kapatılmış ve civa kabına daldırdıktan sonra açılmıştır. Boru içerisindeki civa tamamen kaba boşalmayıp 76 cm’de dengede kaldığı gözlenmiştir. Atmosfer basıncı yere ve zamana göre farklılık gösterir.

Atmosfer basıncını etkileyen faktörler şunlardır;

1. Sıcaklık
Hava ısındıkça genleşir ve hafifler. Soğudukça sıkışır ve ağırlaşır. Bu nedenle havanın soğuk olduğu yerlerde basınç yüksek, sıcak olduğu yerlerde düşüktür. Yani sıcaklıkla basınç arasında ters orantı vardır. Bu yüzden ekvatorda alçak basınç alanı, kutuplarda ise yüksek basınç alanı bulunur.

2. Mevsim
Mevsime göre sıcaklık değiştiği için atmosfer basıncı da değişir. Örneğin; Türkiye’de yaz mevsiminde daha çok alçak basınç alanları, kış mevsiminde ise yüksek basınçalanları oluşur.

3. Yükseklik
Yükselti ile basınç arasında ters orantı vardır. Yükseklere çıkıldıkça atmosferin basıncı düşer. Bunun nedeni yükseldikçe atmosferin kalınlığı ile birlikte ağırlığının ve gazlarının yoğunluğunun azalmasıdır.

4. Yerçekimi
Yerçekimi ile basınç arasında doğru orantı vardır. Yerçekimi arttıkça basınç da artış gösterir. Cisimlerin ağırlığı yerçekimine bağlıdır. Yerçekimi dünyanın şeklinde dolayı ekvatorda az, kutuplarda fazladır. Buna bağlı olarak hava basıncı ekvatorda, kutuplara göre daha azdır.

5. Dinamik Etkenler
Hava kütlelerinin alçalarak yığılması veya yükselerek seyrelmesi sonucunda ortaya çıkar. Örneğin troposferin üst kısımlarında ekvatordan kutuplara doğru esen ters alize rüzgarları dünyanın günlük hareketinin etkisiyle 30° enlemleri civarında alçalarak yüksek basınç alanlarını oluştururlar.

Batı ve kutup rüzgarları ise 60° enlemleri civarında karşılaşıp yükselirler ve burada alçak basınç alanalrını oluştururlar. Bu şekilde hava hareketlerine bağlı olarak oluşan basınç merkezlerine dinamik basınç merkezleri denir.

6. Rüzgarlar
Rüzgarlar havanın yoğunluğunu ve sıcaklığını etkileyerek atmosfer basıncını değiştirir.

Yazı kaynağı : www.havaforum.com

Atmosfer basıncı nedir ve etkileyen faktörler nelerdir?

Atmosfer basıncı nedir ve etkileyen faktörler nelerdir?

Haberturk.com ekibi olarak Türkiye’de ve dünyada yaşanan ve haber değeri taşıyan her türlü gelişmeyi sizlere en hızlı, en objektif ve en doyurucu şekilde ulaştırmak için çalışıyoruz. Yoğun gündem içerisinde sunduğumuz haberlerimizle ve olaylarla ilgili eleştiri, görüş, yorumlarınız bizler için çok önemli. Fakat karşılıklı saygı ve yasalara uygunluk çerçevesinde oluşturduğumuz yorum platformlarında daha sağlıklı bir tartışma ortamını temin etmek amacıyla ortaya koyduğumuz bazı yorum ve moderasyon kurallarımıza dikkatinizi çekmek istiyoruz.

Sayfamızda Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına ve evrensel insan haklarına aykırı yorumlar onaylanmaz ve silinir. Okurlarımız tarafından yapılan yorumların, (yorum yapan diğer okurlarımıza yönelik yorumlar da dahil olmak üzere) kişilere, ülkelere, topluluklara, sosyal sınıflara ırk, cinsiyet, din, dil başta olmak üzere ayrımcılık unsurları taşıması durumunda yorum editörlerimiz yorumları onaylamayacaktır ve yorumlar silinecektir. Onaylanmayacak ve silinecek yorumlar kategorisinde aşağılama, nefret söylemi, küfür, hakaret, kadın ve çocuk istismarı, hayvanlara yönelik şiddet söylemi içeren yorumlar da yer almaktadır. Suçu ve suçluyu övmek, Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre suçtur. Bu nedenle bu tarz okur yorumları da doğal olarak Haberturk.com yorum sayfalarında yer almayacaktır.

Ayrıca Haberturk.com yorum sayfalarında Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerinde doğruluğu ispat edilemeyecek iddia, itham ve karalama içeren, halkın tamamını veya bir bölümünü kin ve düşmanlığa tahrik eden, provokatif yorumlar da yapılamaz.

Yorumlarda markaların ticari itibarını zedeleyici, karalayıcı ve herhangi bir şekilde ticari zarara yol açabilecek yorumlar onaylanmayacak ve silinecektir. Aynı şekilde bir markaya yönelik promosyon veya reklam amaçlı yorumlar da onaylanmayacak ve silinecek yorumlar kategorisindedir. Başka hiçbir siteden alınan linkler Haberturk.com yorum sayfalarında paylaşılamaz.

Haberturk.com yorum sayfalarında paylaşılan tüm yorumların yasal sorumluluğu yorumu yapan okura aittir ve Haberturk.com bunlardan sorumlu tutulamaz.

Haberturk.com yorum sayfalarında yorum yapan her okur, yukarıda belirtilen kuralları, sitemizde yayınlanan
Kullanım Koşulları’nı ve
Gizlilik Sözleşmesi’ni peşinen okumuş ve kabul etmiş sayılır.

Bizlerle ve diğer okurlarımızla yorum kurallarına uygun yorumlarınızı, görüşlerinizi yasalar, saygı, nezaket, birlikte yaşama kuralları ve insan haklarına uygun şekilde paylaştığınız için teşekkür ederiz.

Yazı kaynağı : www.haberturk.com

Yorumların yanıtı sitenin aşağı kısmında

Ali : bilmiyorum, keşke arkadaşlar yorumlarda yanıt versinler.

kim kimdir ne zaman nasıl nelerdir nedir ne işe yarar tüm bilgiler
dünyadan ilginç ve değişik haberler en garip haberler burada
enteresan haberler

Yorum yapın