2023 cumhurbaşkanı adayları kimler bilgi90’dan bulabilirsiniz
Cumhurbaşkanı adayları kimler oldu? 2023 cumhurbaşkanı adayları kim?
Cumhurbaşkanlığı seçimlerine az kala, adaylığı kesinleşen cumhurbaşkanı adaylarının listesi merak ediliyordu. Seçmenler tarafından cumhurbaşkanı adayı gösterilmek isteyen 18 kişi, Yüksek Seçim Kuruluna (YSK) başvurdu. Başvuruları kabul edilenler, saat 20.00’de YSK tarafından ilan edildi. 14 Mayıs’ta oy kullanacak olan yurttaşlar, cumhurbaşkanı adaylarını araştırıyor. İşte ayrıntılar…
CUMHURBAŞKANI ADAYLARI KİMLER OLDU?
4 Mayıs 2023 tarihinde yapılacak olan Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde, başvuru yapan 11 adayın seçmenler tarafından Cumhurbaşkanı adayı gösterilebilmesine karar verdi.
YSK, 14 Mayıs 2023 tarihinde birlikte yapılacak olan Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçiminde, seçmenler tarafından aday gösterilecek Cumhurbaşkanı adayları için kararını verdi. YSK’nın kararına göre, 11 aday seçmenler tarafından Cumhurbaşkanı adayı olarak gösterilebilecek. Bunun için adayların 100 bin imza toplaması gerekiyor. Seçmenler, adaylara imza verebilmek için 22-27 Mart tarihlerinde 08.00 – 20.00 saatleri arasında ilgili İlçe Seçim Kurulu’na gidebilecek.
YSK’nın seçmenler tarafından aday gösterilebilecek Cumhurbaşkanı adayı için başvurusunu onayladığı isimler şöyle:
“Davut Turan, Doğu Perinçek, Erkan Trükten, Halil Murat Ünver, Hilmi Özden, İrfan Uzun, Muhammed Ali Fatih Erbakan, Muharrem İnce, Sinan Oğan, Tevfik Ahmet Özal, Yakup Türkal.”
Yazı kaynağı : www.cumhuriyet.com.tr
2023 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi
2023 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi, Türkiye cumhurbaşkanını belirlemek için 14 Mayıs 2023 tarihinde yapılacak seçimdir.[1][2] 2023 Türkiye genel seçimleri ile aynı gün yapılacaktır. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bir konuşmasında 1950 seçimlerine atıfta bulunarak seçimlerin 14 Mayıs 2023’te yapılabileceğinin işaretini vermiştir[3] ve bazı muhalif partiler de bu tarihi seçim tarihi olarak kabul etmiştir.[4] Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 10 Mart 2023’te imzalanan bir kararnameyle seçimlerin yenilenmesine karar verildi.[5] Aynı gün Yüksek Seçim Kurulu genel seçimlerin ve cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turunun 14 Mayıs’ta ve gerekirse cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turunun da 28 Mayıs’ta yapılmasına karar verdi.[6]
Arka plan
2017 referandumu ve 2018 seçimleri
Bir önceki Türkiye genel seçimleri ve cumhurbaşkanlığı seçimi, 24 Haziran 2018’de gerçekleştirildi. Bu yeni sistemin kabul edildiği 2017 anayasa değişiklik referandumu, hazırlık aşamasında ve kampanya sırasında siyaset, basın ve halk tarafından tartışıldı. 2017 referandumunda anayasa değişikliklerinin seçmenler tarafından az farkla onaylanması ve YSK tarafından mühürsüz oyların geçerli sayılmasının ardından referandum sonucu da tartışıldı.[7] Anayasa değişikliğinin kabul edilmesiyle genel seçimlerin artık cumhurbaşkanlığı seçimleri ile aynı gün yapılmasına karar verildi. 2014’ten beri görevde olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 2018’deki seçimde yeniden cumhurbaşkanı seçildi.
2018 genel seçimlerinde partilerin ittifak yapması için seçim kanunu değiştirildi.[8] Bu seçimde Cumhur İttifakı ve Millet İttifakı kuruldu. Ancak AK Parti, 2018 genel seçimlerinde TBMM‘deki salt çoğunluğunu kaybetti ve bunun sonucunda mecliste ittifak ortakları olan MHP ve BBP‘nin desteğine ihtiyaç duydu.[9] 9 Temmuz 2018’de başbakanlık makamı kaldırıldı. Son başbakan Binali Yıldırım, 12 Temmuz 2018’de yeni dönemin TBMM Başkanı seçildi.[10]
2019 yerel seçimleri
Millet İttifakı‘nda başı çeken CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu seçim yenilgisinden dolayı eleştirilere maruz kaldı. Bu nedenle 2019’daki yerel seçimler ana muhalefet için önem kazandı. CHP ve İYİ Parti arasında yapılan görüşmeler sonucunda Millet İttifakı yeniden kuruldu.[11] Yapılan yerel seçimler sonrasında Millet İttifakı, oyların çoğunluğunu alamasa da İstanbul, Ankara, Antalya, Mersin, Adana gibi ülkenin büyük şehirlerini alarak uzun bir süre sonra Erdoğan‘a karşı bir başarı elde etti.[12] Ancak AK Parti ve Erdoğan hükûmeti tarafından yapılan itirazlar sonucu Millet İttifakı’nın kazandığı İstanbul Büyükşehir Belediyesi seçimleri, Yüksek Seçim Kurulu tarafından iptal edildi[13] ve seçimler 23 Haziran 2019 tarihinde yeniden yapıldı. Yenilenen seçimde de Millet İttifakı‘nın adayı Ekrem İmamoğlu, AK Parti adayı Binali Yıldırım‘a karşı kazandı ve belediye başkanı oldu.[14]
Ekonomik kriz
2018-23 Türkiye ekonomik krizi, Türkiye’de devam eden ve finansal bulaşma yüzünden uluslararası yansımaları olan bir ekonomik krizdir. Türk lirasının değer kaybı, yüksek enflasyon, artan borç ve karşılık gelen kredi temerrütleri, krizin öne çıkan özellikleridir.
Kriz, liranın dalgalanmalar hâlinde büyük oranda değer kaybetmesiyle 2018 yılında görünür olmaya başladı ve sonraki aşamada, ödenemeyen borçlar ve ekonomik daralma ile daha derin bir boyuta ulaştı. Süreç, kredi genişlemesi ve devlet bütçesiyle desteklenen inşaat sektörü patlamasının yarattığı, Erdoğan liderliğindeki ekonomik büyüme döneminin sonunu getirdi. 2022 yılına gelindiğinde, Cumhuriyet tarihinde ilk defa kamunun faiz borcu, anapara borcunu geçti.
Seçim tarihi
Normal tarih anayasada yazdığı gibi Milletvekili Seçim Kanuna göre son genel seçimin tarihinin beş yıllık süresinin dolmasından önceki son pazar günü işaret edilerek 18 Haziran 2023 olarak belirtildi.[15] Devlet Bahçeli, muhalefetin 2023’ten önce erken seçim yapılması gerektiğine dair beklentilerine birçok konuşmasında karşı çıktı. Bahçeli, Haziran 2023’te yapılacak olan cumhurbaşkanı seçimlerinde adaylarının Erdoğan olacağını ve MHP’nin onu destekleyeceğini açıkladı.[16] Erdoğan 18 Ocak 2023’te seçimlerin tek partili CHP iktidarının sona erdiği 14 Mayıs 1950 seçimlerine atfen 14 Mayıs’ta yapılacağını belirtti.[17] 26 Ocak 2023’te Altılı Masa toplantısında yayınlanan bildiride liderler, meclis tarafından seçim kararı alınmadıkça anayasanın 101. ve 116. maddesine göre Erdoğan’ın 3. defa cumhurbaşkanlığına aday olamayacağını belirtti.[18] 10 Mart’ta Erdoğan, milletvekili ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 14 Mayıs’ta yapılmasına dair karar aldı ve Resmi Gazete‘de yayınlandı.[5]
Kahramanmaraş depremleri
2023 Kahramanmaraş depremleri ya da 2023 Türkiye-Suriye depremleri, 6 Şubat 2023’te dokuz saat arayla meydana gelen, merkez üsleri sırasıyla Kahramanmaraş‘ın Pazarcık ve Ekinözü ilçesi olan, 7,8 Mw (± 0,1) ve 7,5 Mw büyüklüklerindeki iki deprem. Depremler sonucunda Türkiye’de resmî rakamlara göre en az 50 bin 96, Suriye’de ise en az 8 bin 476 kişi hayatını kaybetti ve toplam 122 binden fazla kişi ise yaralandı.
Seçim sistemi
Türkiye Büyük Millet Meclisi ve cumhurbaşkanlığı seçimleri beş yılda bir aynı günde yapılır. Türkiye Büyük Millet Meclisi, üye tamsayısının beşte üç çoğunluğuyla seçimlerin yenilenmesine karar verebilir. Bu halde Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimi ile cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır. Cumhurbaşkanının seçimlerin yenilenmesine karar vermesi halinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimi ile cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır. Cumhurbaşkanının ikinci döneminde meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, Cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir. Seçimlerinin birlikte yenilenmesine karar verilen meclisin ve cumhurbaşkanının yetki ve görevleri, yeni meclisin ve cumhurbaşkanının göreve başlamasına kadar devam eder. Bu şekilde seçilen meclis ve cumhurbaşkanının görev süreleri de beş yıldır.[19]
2017 Türkiye anayasa değişikliği referandumu‘nda kabul edilen değişikliklere göre Cumhurbaşkanı adayının seçilebilmek için geçerli oyların salt çoğunluğunu alması (en az yüzde 50 oran + 1 oy) gerekmektedir. Cumhurbaşkanı iki turlu sistemle seçilir. Hiçbir aday salt çoğunluğu sağlayamazsa, ilk turda en çok oy alan iki aday arasında ikinci tur yapılır ve ardından salt çoğunluğu alan aday seçilir.[9]
2007 Türkiye anayasa değişikliği referandumu‘nda kabul edilen değişikliklere göre Cumhurbaşkanı, 5 yıllık görev süresi için doğrudan halk tarafından seçilir. Anayasanın 101. maddesine göre bir kimse en fazla iki dönem cumhurbaşkanı seçilebilir. Ancak anayasanın 116. maddesine göre son yapılan seçimler TBMM oy çoğunluğu kararıyla yenilenirse cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir. Cumhurbaşkanı meclisi kendi yetkisiyle yenilerse 3. kez aday olamaz.[20]
Anayasanın 101. maddesine göre, bir adayın cumhurbaşkanlığı seçimine katılabilmesi için, en son parlamento seçimlerinde tek başına veya birlikte geçerli oyların yüzde 5’ini almış siyasi partiler ya da mecliste grubu bulunan siyasi partiler tarafından aday gösterilmesi gerekmektedir. Ayrıca, ilçe seçim kurullarında en az 100.000 seçmenin imzasını toplayabilen kişiler de aday olabilir.[21][22]
Erdoğan’ın yeniden aday olması hakkındaki tartışmalar
2018 seçimlerinden önce cumhurbaşkanları parlamenter sistem içinde devlet başkanı olarak görev yapıyorlardı. 2017 anayasa referandumundan sonra cumhurbaşkanının yetkileri artarak, başkanlık sistemi içinde hükûmet başkanı ve devlet başkanı oldu. Bazı hukukçular ve muhalif siyasetçiler, 2014 ve 2018‘de Erdoğan iki defa cumhurbaşkanı seçildiği için anayasanın 116. maddesinde yazdığı gibi TBMM‘nin erken seçim veya seçimlerin yenilenmesi kararı almadıkça bir defa daha aday olamayacağını belirtmektedir.[23] Başka hukukçular ise,[24] 2018’de başkanlık sistemine geçildiği için ve isim benzerliği dışında yeni bir makamın oluşmasını ileri sürerek 2018’deki seçimin Erdoğan’ın yeni sistemde ilk dönemi olduğunu ve yeniden aday olma hakkına sahip olduğunu belirtmektedirler.[25]
Adaylık süreci
YSK’nin hazırladığı takvim kapsamında seçim sürecinin başlangıcı 18 Mart olarak belirlendi. Takvime göre, cumhurbaşkanı adaylığı için başvurular 19 Mart’t, seçmenler tarafından aday gösterilecekler için gerekli 100 bin imzanın toplanmasına 22 Mart’ta başlandı. İmzaların 27 Mart saat 20.00’ye kadar toplanması ve seçmenlerin bu süre içinde ilçe seçim kurullarına giderek imza vermeleri gerekmektedir.[26]
Siyasi parti grupları tarafından aday gösterilenler
Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde beşini almış olan siyasi partiler aday gösterebilir.[27]
16 Mart 2023 tarihinde AK Parti ve MHP TBMM Grubu, Recep Tayyip Erdoğan’ın cumhurbaşkanı adayı olarak gösterilmesine ilişkin grup kararı aldı.[28] 24 Mart 2023 tarihinde adaylık başvurusu YSK tarafından oy birliğiyle kabul edildi.[29][30]
26 Şubat 2023 tarihinde CHP TBMM Grubu ve Parti Meclisi, cumhurbaşkanı adayını belirleme süreçleri konusunda Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu’na tam yetki verdi.[31] 6 Mart 2023 tarihinde Millet İttifakının cumhurbaşkanı adayı CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu oldu.[32] 20 Mart 2023 tarihinde CHP TBMM grubu, oybirliği ile CHP Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nu partinin 13. cumhurbaşkanı adayı olarak belirledi.[33]
İYİ Parti 21 Mart 2023 tarihinde 13. Cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu için TBMM grup kararı aldı. Toplantı sonrası konuşan İYİ Parti Grup Başkanı İsmail Tatlıoğlu, “İYİ Parti Kemal Kılıçdaroğlu’nun adaylığı konusunda grup kararı almıştır ve bu sürecin gereğini yapacaktır” ifadelerini kullandı.[34]
22 Mart 2023 tarihinde Emek ve Özgürlük İttifakı seçim için aday çıkarmama kararı aldı.[35] HDP Eş Genel Başkanı Pervin Buldan’ın açıkladığı, ittifakın ortak deklarasyonunda, “Cumhurbaşkanlığı seçiminde, tek adam yönetimine karşı tarihsel sorumluluğumuzu yerine getireceğiz” denildi. Bu ifadeden dolayı ittifakın aday çıkarmama kararı, Millet İttifakının ortak adayı CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’na destek olarak yorumlandı.[36]
24 Mart 2023 tarihinde adaylık başvurusu YSK tarafından oy birliğiyle kabul edildi.[29][30]
Bireysel başvuru ile aday olanlar
TBMM’de bulunan parti gruplarınca aday gösterilmedikleri için bireysel başvuru yapmak zorunda olan kişiler, seçmenlerce aday gösterilecek cumhurbaşkanı adayları için son başvuru tarihi olan 20 Mart 2023 tarihine kadar Cumhurbaşkanı adaylığı için YSK’ya başvurdu.[37] 21 Mart günü eksik belgesi bulunan adaylar saat 17.00’a kadar belgelerini tamamladılar, 20.00’da YSK aday olan 18 kişinin 11’ini onayladı. Bireysel başvuru sahiplerinin adaylıklarının resmiyet kazanması için, 27 Mart günü saat 20:00’ye kadar 100.000 imza toplamaları gerekmekteydi.[37]
100.000 imzayı toplamayı başaranlar
Adaylıktan çekilenler ya da yeterli imzayı toplayamayanlar
Kampanyalar
Cumhur İttifakı
Cumhur İttifakı, kampanya süreci boyunca 2023 Kahramanmaraş depremleri sebebiyle müzik kullanmayacağını açıkladı.[49]
Millet İttifakı
Millet İttifakı, kampanya süreci boyunca 2023 Kahramanmaraş depremleri sebebiyle hareketli müzik kullanmayacağını açıkladı.[50]
Anketler
Kaynakça
Yazı kaynağı : tr.wikipedia.org
Cumhurbaşkanı adayları kimler? Cumhurbaşkanı adayları 2023 belli oluyor…
Cumhurbaşkanı adayları kimler? Cumhurbaşkanı adayları 2023 belli oluyor…
14 Mayıs’ta yapılacak seçimlerde seçmenler tarafından aday gösterilecek cumhurbaşkanı adaylığı için başvuruları YSK tarafından kabul edilenler edilen isimler belli oldu. İnceleme sonucu, Davut Turan, Doğu Perinçek, Erkan Trükten, Halil Murat Ünver, Hilmi Özden, İrfan Uzun, Muhammed Ali Fatih Erbakan, Muharrem İnce, Sinan Oğan, Tevfik Ahmet Özal, Yakup Türkal’ın, kanunda aranan şartları taşıdıkları anlaşıldığından başvurularının kabulüne karar verildi. Cumhurbaşkanı adaylığı için TBMM’de grubu bulunan ya da son seçimde yüzde 5 oy alan siyasi partilerin aday göstermesi için son tarih 23 Mart olarak belirlendi.
YSK’nın internet sitesinde yer alan karara göre, seçmenler tarafından aday gösterilecek cumhurbaşkanı adayları belli oldu. Cumhurbaşkanı adaylığı için TBMM’de grubu bulunan ya da son seçimde yüzde 5 oy alan siyasi partilerin göstereceği adaylar ise 23 Mart 2023 günü belli olacak.
CUMHURBAŞKANI ADAYLARI KİMLER?
Meclis’te grubu bulunan partiler tarafından aday gösterilmesi beklenen Recep Tayyip Erdoğan ve Kemal Kılıçdaroğlu dışında 11 aday daha bulunuyor ancak bu 11 adayın seçime katılabilmesi için 27 Mart tarihine kadar 100 bin seçmenin imzasını alması gerekiyor.
Yüksek Seçim Kurulu’nun, 14 Mayıs’ta yapılacak Cumhurbaşkanı Seçimi ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi’nde, cumhurbaşkanı adaylığı için seçmenler tarafından aday gösterilmek isteyenlerden başvurusu kabul edilenlere ilişkin kararı, Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlandı.
Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre, cumhurbaşkanı adaylığı için seçmenler tarafından aday gösterilmek isteyenlerden, alfabetik sıraya göre, Davut Turan, Doğu Perinçek, Erkan Trükten, Halil Murat Ünver, Hilmi Özden, İrfan Uzun, Muhammed Ali Fatih Erbakan, Muharrem İnce, Sinan Oğan, Tevfik Ahmet Özal ve Yakup Türkal‘ın kanunda aranan şartları taşıdıkları anlaşıldığından başvuruları kabul edildi. (AA)
Yazı kaynağı : www.sozcu.com.tr
Yorumların yanıtı sitenin aşağı kısmında
Ali : bilmiyorum, keşke arkadaşlar yorumlarda yanıt versinler.
kim kimdir ne zaman nasıl nelerdir nedir ne işe yarar tüm bilgiler
dünyadan ilginç ve değişik haberler en garip haberler burada
enteresan haberler